Vai trò Mafia và hệ thống quyền lực của họ
Trước 1975, dân miền Nam VN thường chỉ nghe nói và biết về Mafia qua cuốn Godfather của Mario Puzo do Ngọc Thứ Lang dịch.
Cái biết đó ngày nay nhìn lại thấy hẳn là hời hợt.
Maifia trong truyện xảy ra ở Nữu Ước thì không “thuần chủng” như Maifia ở Sicile bên Ý. Ý mới đích thực là quê hương của Maifia. Đã thế, phần lớn nội dung câu chuyện “ Bố già” chỉ là câu chuyện giả tưởng và hư cấu của gia đình Vito Corleone ở Nữu Ước. Một thứ maifia xuất khẩu mang tính giang hồ, chủ nghĩa anh hùng cá nhân nhiều hơn chứ không phải một thứ maifia như có gốc rễ, có thứ văn hóa riêng của nó và một nếp sống, nếp nghĩ, nếp hành động rất Ý được người dân quê Ý kính nể và hãnh diện như tại Sicile.
Nhưng nói đi cũng phải nói lại, cái thành công của Mario Puzo là biến bố già thành một con người dù tàn độc trở thành “chấp nhận được” với cá tính biết phải quấy, tàn độc mà vẫn độ lượng khi cần rất gần gũi tâm tình người dân Ý, nhưng lại rất mới lạ và gây sự tò mò đối với dân Bắc Mỹ Châu còn xa lạ.
Tác phẩm được chuyển sang tiếng Việt còn có một cái tên rất lôi cuốn là: Bố Già.- năm 1971- Nó đã làm nên tên tuổi tác giả Ngọc Thứ Lang- một tay làm báo lang thang, vào đời sớm, học hành dở dang thêm nghiện ngập.
Nó trở thành cuốn sách dịch lôi cuốn nhất, ăn khách chẳng thua gì so với các dịch giả đương thời như Quỳnh Dao với tác phẩm đầu tiên là Song Ngoại(Bà có khoảng 60 đầu sách dịch ở miền Nam) cũng như các dịch giả dịch Kim Dung một thời(với 14 đầu sách dịch).
Tuy nhiên, Bố Già trong truyện và Bố Già ngoài đời không phải là một.
Bởi vì, người đọc bị mê hoặc với cung cách sống và hành xử mang tính giang hồ, ngang dọc, đầy anh hùng tính của Bố Già. Trong khi Bố Già ngoài đời chỉ là một băng đảng tội phạm có tổ chức, gây đủ thứ tội ác.
Vì thế, chính tác giả Mario Puzo, khi xét về nội dung tác phẩm, ông không hài lòng về tác phẩm mặc dù nó đem lại cho ông nhiều tiền bạc và danh vọng. Sự thành công có được của The Godfather là nó đã được chuyển tải thành Film. Cũng như thơ mượn nhạc để bay bổng thì truyện tiểu thuyết nhờ điện ảnh trở thành nổi tiếng mà không nhất thiết chuyển tải được nội dung của truyện.
Có lẽ vì thế, muốn hiểu thực sự về sư liên đới cấu kết giữa Vatican và Maifia thì nên tìm đọc trong cuốn Le Sicilien của tác giả.
Mối liên hệ giữa Vatican và Maifia
Những mối liên hệ cấu kết giữa hàng Giáo phẩm- những chức sắc giáo hội được coi là Người của Giáo Hội được viết hoa như một danh từ riêng (Hommes d’Église) trong nhiều thập niên liên kết với những người của danh dự (Hommes d’honneur) của nhóm Maifia là một liên kết giữa đời và đạo, giữa những người đồng xứ sở, cùng gốc gác, giữa những nét tôn giáo văn hóa đặc thù với những lễ nghi của một vài tỉnh phía Nam nước Ý, giữa chính trị và cơ cấu tổ chức chánh quyền cũng như giáo quyền, giữa thực tế và lý tưởng, giữa lương dân nghèo bị bọn giàu chủ đất bóc lột với dân anh chị ra tay cứu đời.
Cái thiện cái ác đan xen vào nhau mà đôi khi giết người được coi như cứu cánh, lấy cái ác diệt cái ác để đạt thiện.
Cho nên không lạ gì, nhiều khi có một sự im lặng đồng lõa(omerta) giữa tôn giáo và các tổ chức tội phạm. Im lặng có thể để giữ bí mật. Có thứ im lặng để được yên thân. Nhưng trên tất cả, sự giữ im lặng được coi như một thứ vinh dự của một người không hèn nhát, không đứng ra tố cáo những kẻ liên hệ. Có một thứ văn hóa lấy vinh dự làm đầu và sự im lặng được coi là một phẩm cách đạo đức.
Người ngoài cuộc làm sao thấm đẫm được thứ văn hóa Ý đậm chất giang hồ hào kiệt phân biệt bạn và thù một cách rành rọt vượt trên cả những thẩm quyền đạo đức và tôn giáo. Là một người Ý đích thực trước khi là một tu sĩ, một linh mục. Trong linh mục có chất mì Ý mà đời tu luyện dù chiêm nghiệm bao nhiêu cũng không xóa bỏ gốc gác Ý được.
Trong cái bối cảnh ấy, hàng giáo phẩm từ những linh mục coi xứ đến những thẩm quyền cao cấp tại Vatican đã -không dám nói tất cả- có những cá nhân có những liên hệ đồng lõa với “ những người của danh dự” như Cosa Nostra hay Camorra từ khi thế chiến chấm dứt.
Vì thế, người ngoài cuộc như người viết bài này cảm thấy không đủ tư cách gì để “ bóc trần” câu chuyện, càng không thể đứng ở vai trò nguyên cáo.
Cùng lắm chỉ là nhìn lại đã có một thời kỳ như thế-một thời kỳ độc nhất đã xảy ra tại nước Ý với Vatican-và đã đến lúc giai đoạn đó phải có một hồi kết thúc.
Muốn hiểu rõ thêm nữa, có lẽ cũng cần đọc thêm cuốn The Fortunate Pilgrim của tác giả.
Càng tìm đọc, người ta thấy rõ ràng có một mối liên hệ gắn bó hữu cơ về quyền lợi và thế lực chính trị với tôn giáo, rồi về văn hóa,về tiền bạc và an ninh nhân danh phúc lợi cho giáo xứ, cho làng xã cứ dần dần hình thành theo thời gian đến trở thành một thứ văn hóa cấu kết giữa đạo đời trở thành một thực tế như một thứ “ăn chia, biết phải quấy tập thể”.
Không ai nghĩ và cũng không dám nghĩ đó là đồng lõa với điều xấu.
Ở trong cái bầu khí như thế, trong cái rọ như thế có những liên hệ ràng buộc về địa lý, nơi chốn, kỷ niệm tuổi trẻ, gốc gác gia đình dòng tộc bà con anh em..Không dễ gì để thoát ra được. Đừng ai nói hay khi chúng ta ở trong một hoàn cảnh tương tự!!
Và nếu dứt dây là động rừng. Tố cáo một maifia thì điều đó có nghĩa tố cáo sự liên đới trách nhiệm của linh mục, giám mục và ngay cả những người của Giáo hội nằm ở cơ cấu quyền lực cao nhất là Vatican. Và chính ở chỗ này là yếu điểm, là căn nguyên cội nguồn của điều xấu đã được che chở và tồn tại qua thời gian- không phải một năm mà trên 60 năm có lẻ.
Điều này cũng giúp người có chút hiểu biết nghĩ xa gần đến các thực tế tế trong hoàn cảnh Việt Nam hiện nay giữa nhà nước chính quyền và hàng giáo phẩm từ trên xuống dưới..Có một sự đồng lõa nào đó mà người ngoài không biết được-không thể biết và cũng không nên biết.
Nhân danh phúc lợi của giáo hội, của nhà xứ, của địa phận, người ta có thể lùi một bước cách này cách khác tiếp tay với bạo lực chính trị, với chính quyền địa phương để im lặng trước những bạo hành như cướp đất, cướp tài sản của dân chúng hay của giáo hội, dòng tu.
Vì thế, câu chuyện Mafia trình bày dưới đây là câu chuyện thật, người thật trở thành một vết đen nhơ nhuốc mỗi khi nhắc đến bọn Maifia hùng cứ ở phía Nam nước Ý.
Như các dòng họ Camorra ở Naples, Cosa Nostra ở Sicile và ‘Ndrangheta ở Calabre. Đây là những dòng họ nổi tiếng đã một thời khuấy đảo xã hội Ý và tạo thành những thế lực đáng nể- nó không thuần là những đảng cướp- nhưng cũng có nghĩa là những thành phần đứng bên ngoài pháp luật và nhiều khi đứng trên cả pháp luật.
Sự gắn bó như một thứ “ lịch sử” là giữa hai bên kể từ sau thế chiến hai là do cả hai bên có chung một mục tiêu, một kẻ thù chính trị chung: Đó là Đảng cộng sản.
(Còn tiếp)
Nguyễn Văn Lục