Lý Khánh Hồng - CÓ NHỮNG NGƯỜI NHƯ THẾ

”Tant qu'il y aura des hommes

    

Mấy người  Deuxième Bureau đưa ông vào căn phòng thẩm vấn. Họ bảo ông ngồi vào một  cái ghế, chờ ông ngồi xong, một trong hai người, có lẽ người chỉ huy, nói,

- Monsieur Xương, nous ne voulons pas vous assigner .

   Mais,.. 

Hắn trong cách nói hòa huởn, khẻ khàn, như tâm sự

- Ông Xương, Quả tình chúng tôi không hề muốn triệu tập, hay bắt bớ gì ông. Nhưng chúng tôi phải gặp ông. Mình có chuyện phải nói với nhau,

Chuyện về các người bạn của ông đã khai cho chúng tôi biết về các hoạt động của ông với họ. Chúng tôi sẽ phải làm công việc của chúng tôi.

Phần ông,

Xin ông ngồi lại đây suy nghĩ về các người bạn này. 

Chúng tôi sẽ trở lại.

Hắn nhìn về phía ông Xương, đang ngồi yên trên cái ghế mà hắn và bạn hắn để ông ngồi trước đó, nét mặt có vẻ trầm ngâm như muốn nói thêm gì. Rồi, bỗng hướng về người bạn, hắn hất hàm nói, 

- Mình đi. Để monsieur Xương có thì giờ suy nghĩ.

Ông  Xương vẫn ngỡ rằng lần này, cũng như lần bị bắt trước, người bạn người Pháp của ông đã báo trước, họ sẽ bắt ông. Ông tin. Nhưng tưởng chỉ để cô lập ông. Vì thời gian gần đây, ông xét thấy, không lộ một sơ hở nào cho họ có bằng cớ để bắt ông. 

Đến giờ. Ông  biết ra là không phải. 

Và hết bị ngạc nhiên với các tay Deuxième Bureau toàn những người ông chưa gặp, mà họ  lại điều động nhiều lính, trang bị cũng hùng hổ hơn. 

Giàn chào một người tình nghi đâu ai cất công làm đến vậy. Chỉ những con cá bự, họa may.

Là cá bự hay không. Ai mà biết. Chỉ ông biết ông làm gì. Có chăng những người cùng làm với ông. Họ cũng biết ông làm gì.

Lần trước Deuxième Bureau bắt ông, ông nhận tội khi bạn ông cho ông biết họ có bằng chứng ông liên lạc,tiếp tế, hoạt động với những người trong Tổ chức chống người Pháp. Phải nhận,  Vì quả thật, có nên không chối cãi được khi họ đã trưng ra bằng cớ. 

Người Pháp xâm lăng, mình chống họ. Nhưng phải nhận, họ cai trị theo luật lệ, có pháp luật. Tội nhân được xữ có án. Và trừng phạt theo với mức độ của tội

Quý vị bên ngoài những chuyện này nghĩ, bị họ bắt cứ chối, dễ vậy !

Lần này. Bằng chứng, sẽ không. Khi ông tin ông không sơ hở, để lộ

Liệu còn đường nào các việc làm với các người bạn bí mật của ông bị lộ ra.

Phải nghĩ đây là cái nguồn để mình bị lộ.  Thì còn làm ăn gì nữa!

Chỉ còn mong  là mình lầm lỗi. Chỉ mình vấp phải sơ hở, địch nắm lấy và đó là tất cả cớ sự hay nguồn cơn.

Chuyện hai tên này nói, có những người bạn tốt, ông phản bội họ. Chỉ là cái phụ. Nó chỉ là cái cớ ,với cái mác đó, ông đáng bị đánh đòn. 

Như trẻ con bị bố mẹ  đánh đòn dạy dỗ khi cần.

Cái vế sau, bao nhiêu phần trăm , cái phần trăm những người xấu mà ông cùng họ làm việc, họ phản ông. 

Liệu có bị họ ly gián không.

Xoẹt trong đầu ông Xương, 

Là lúc, xoẹt nhay nháy, trong đầu ông hình ảnh ông, ông Xương.

Từ ngày chân ướt chân ráo xin vào làm công cho hãng cao su Michelin Dầu Tiếng, Cái nơi có vùng giải phóng  tên là Bến Cũi, gần đó.

Lập gia đình với cô Ba, và có con, thằng Nam, (thằng Quân, có chưa?) Ông Xương, thời gian đó có làm gì khác người không. 

Phải hỏi, vì sau khi ông rời nơi đây. Có người kể chuyện…. lính Tây đi ruồng lần mà nhiều người được nhờ đó trở lại được nhà mình sau lần chạy giặc trước,  có gia đình ông cũng  rời chiến khu Bến Cũi rồi lên thẳng Sài gòn. Gặp người chủ Pháp khác , được nhận cho  làm việc ngay nhờ cái thơ  gởi gắm của ông chủ Michelin. Nghe đồn, quân Pháp đi ruồng lần đó, cốt để giải cứu gia đình ông ấy; nhân đó kèm với gia đình người em rể gốc người Tiều bị coi là làm ăn với quân Pháp xâm lăng khi ông là chủ căn tiệm chạp phô Tàu kèm theo bán nước đá chanh ở phía trước của tiệm, bán cho mấy tên lính Tây đi ruồng bố bà con về tụi nó uống đã khát. 

Sau lần sắp xếp để đưa gia đình ông và gia đình các anh chị em bên vợ ông rời Dầu Tiếng ông đi vào nhiều huyền thoại hơn. Người ta nghe kể về nhiều cái trong cuộc đời riêng của ông. 

Dĩ nhiên không phải ai cũng thích nghe. Nhưng có những cái như là dành cho một vài hoạt động mà muốn hiểu chuyện hôm nay. Chúng có dính líu!

Cái tật đánh bài. 

Đâu chỉ mình ông. Sao phải chú ý . 

Dường như mọi người nói đến như theo một ý định của ai đó

Khi cần, thì đó.

Mê đến độ, đánh bài thua. Thua hết tiền mình. Chuyện của anh, nhưng mê đến thua  tiền gì của làng mà ông chỉ được giữ. Không được xài. Lỡ xài hết. Vì ham  đánh bài  mà thua hết, làm sao mà ngừng. Không ngừng kịp, thua, hết tiền

Bỏ làng trốn vô đây. 

Ai kể,  để ai biết?

Bây giờ…

Tối, ở đây,  cổng đóng không ai ra vào. Nào chỉ cấm ra vào. Mà thật ra là bên kia rào, vùng oanh kích tự do, ngoài đó ai nhúc nhích, bắn bỏ. Lịnh của  tây sếp bót. Ai cũng phải theo, an ninh mà.

Vậy mà anh Ba, ba mấy đứa làm như hổng biết tới. Chiều chưa đóng cổng, ảnh dẫn xe đạp ra đi, có khi chở theo thằng Nam mà nhiều khi là không. Nói là ra mấy thầy làm văn phòng đánh bài với họ. 

Suốt đêm. Sáng ra khi chưa sáng ba mấy đứa đã phải có ở sân điểm để coi dân đi làm. Biết sao không, ba mấy đứa dựng xe đạp ngoài cổng, leo rào leo cổng vô. 

Bữa nào có chở thằng Nam, nó về chị Ba, má nó hỏi. Nó nói thấy ba đánh bài nhà Cụ Trung, thủ quỷ của hãng. Suốt đêm, nó ngủ vật và đâu đó thức giấc tìm ba, thấy ổng cũng còn đánh bài. Còn những buổi anh ấy không có thằng Nam theo, ai mà biết. 

Chuyện ông Xương hay Thầy Ba mê bài bạc, là chuyện ai nhắc tới cũng đều lắc đầu. Ai khi được hỏi về cái bịnh đó của ông họ hăm hở kể như là một người gần gũi ông lắm mới hiểu hết cái đam mê của ông!

Dì Tư tôi mỗi khi nhắc đến cái nét mê đánh bài của ba tôi đều kể như vậy không khác. 

Cả nhà, kể cả má tôi, và cả Dượng Tư tôi, Cậu Bảy, cậu Út tôi đều gật đầu như  là cùng xác nhận, cái chân lý đó, những người anh em bên vợ  của Ba tôi lúc đó sống cùng gia đình chúng tôi như một đùm bọc Ba tôi dành cho .

Soát lại những gì ông làm cho mọi người nhìn ông, giống hệt những gì Dì Tư tôi biết, qua kể lại của họ chứ Dì tôi đi đâu mà biết.

Trong cái đống hổ lốn nào lời đồn nào lời khen nào lời chê. Ông có khi, như sống ngoài cái cõi đời thường. Ông sống trong những huyền thoại nhiều hơn. 

Ngay tôi còn không phân biệt .

Lướt qua đầu bằng nhớ lại những gì mình có làm và rõ ràng người nhà cũng có dịp thấy. Ông Xương có nghe họ nhắc lại. Yên chí vì các cái nhận xét mà ông nhìn người nhà thấy đúng như gì ông muốn người ngoài thấy. Ông yên tâm, không phải có sơ sẩy phần mình.

Chỉ còn phía bạn.

Ông Xương biết lần này gay go đây, không như lần trước. Cái tiên đoán này bạn ông cũng thấy. 

Nhưng bạn ông làm sao thấy được cái hể hả trông thấy trên mặt hai tên Deuxième Bureau lúc này. 

Trước tất cả những gì một cuộc lấy cung sẽ xảy ra:, tra khảo, đấu lý, đánh đập sẽ xảy ra. 

Chưa xảy ra, bọn chúng như nắm chắc phần thắng. Như chúng sẽ bẻ gãy mình, ông Xương nghĩ.

Dựa vào đâu mà họ hả hê sớm thế. 

Cái yếu thế của con người, cơ thể, phần mỏng manh, cơ thể , không ai chịu nổi những hành hạ tàn tệ thân xác. Chịu thua. 

Cũng còn tùy. Những người điều tra có lắm khi gặp phải người cứ cố coi mình như cái xác chết rồi, dù là còn sống. Khi họ còn có cái đầu. Họ hy vọng kềm chế được những yếu kém của thân xác .

Lần này chúng nó có vẻ coi thường cái đầu ông, ông Xương nhìn ra ngay khi họ mở miệng nói với ông, lúc họ trở lại làm việc. Và ông Xương biết mình là cá nằm trên thớt cho trò chơi quyền thế của họ. Những người có sức mạnh trong tay.

- Monsieur Xương, nous ne nous  regrettons rien,de vous traiter comme ca... ông Xương, chúng tôi không có gì phải ân hận trong trường hợp phải đối đãi ông như thế này. Ông vừa là người phản bội những người bạn tin ông vừa để cho những người mà ông hết lòng tin tưởng, những kẻ xấu, họ phản ông!

Ngưng một chút, người này nói tiếp,
- Người như ông vậy. Ông mong chúng tôi đối đãi ra sao nếu ông lại còn không chịu hợp tác với chúng tôi.

Để lặng một vài giây đồng hồ, người thứ hai trong hai người mở lời,
- Monsieur Xương, ông nói đi. Ông hợp tác với chúng tôi trả lời thành thật mọi câu hỏi chúng tôi.
Dĩ nhiên, tôi sẽ thành thật trả lời mọi câu hỏi của quý ông. Không phải vì hợp tác hay không. Mà là sự thật. Nhưng ai là bạn , tôi phản họ. Còn kẻ xấu nào các ông nghĩ tôi tin họ và họ phản tôi.

Người đóng vai dễ nổi giận của họ, gằn giọng,
- Monsieur Xương, đừng làm mất thời giờ với cái lối ngây thơ đó. Ông biết những người Pháp chúng tôi họ trong vọng ông, coi như bạn, giúp đỡ ông. Có không. Chống người Pháp, nước Pháp. Ông phản bội những người đó.

Người xấu, bọn Việt Minh mà anh tham gia. Nói ngay để anh khỏi mất thì giờ chối quanh. Chính họ khai ra anh đó.

Ông Xương nhận ngay ra cái khác biệt của hai tên người Pháp này chúng có một tác phong có khác với những tên Pháp điều tra ông lần trước.

Cái tác phong ông Xương thấy khác khi ông bị thẩm vấn bởi hai người. Cái cách họ  thẩm vấn ông cho đến giờ. Họ không hề đề cập đến cái phạm pháp của ông, người có làm việc với Việt Minh, tổ chức chống Pháp với chủ trương đấu tranh vũ trang. Ông Xương phóng một thăm dò.

- Tôi rất mừng khi thấy quý ông đối đãi với tôi trong cách thế của con người văn minh. Cho đến lúc này.

Đáp lại tôi mong quý ông thấy cho tôi cũng vô cùng thành thật trả lời quý ông. Tôi biết vì đã có lần bị thẩm vấn rồi. Người khác, nãy giờ tôi đã mềm xương rồi.

Nhưng như quý ông sẽ biết. Tôi đã thành thật trả lời quý ông. Dù quý ông đánh đập hay không, tôi cũng chỉ có câu trả lời đó.

- Monsieur Xương ông đừng tưởng bọn tôi là trẻ con. Xin đừng làm mất thời giờ với những ly nước đường mà ông dành cho chúng tôi khi lấy làm tiếc chưa làm cách nào cho cái gì bậy bạ vào đó.

Đừng bận tâm về cách chúng tôi hành xữ. Phải gặp ông, chúng tôi không có nhiệm vụ đi bắt người. 

Chúng tôi biết về ông khá rõ. Chưa biết hết, dĩ nhiên. Nên cần phải biết thêm về ông. 

Nói để ông khỏi phì cười khi tôi thành thật muốn nhìn xem ông là người thế nào lại làm cho cả hai chúng tôi đều hăm hở để gặp ông như một tên đồng nghiệp khó thương và phải loại hắn ngay để kẻ thù của mình khỏi dùng hắn.

Tới đây, người Pháp thứ hai nói tiếp những gì người kia đang nói, 

- Ông biết con người ông làm chúng tôi ngạc nhiên đến thế nào. Một thằng cha từ già đến nhỏ, người lớn trẻ con đều có chỗ trong tim ông. Bạn người Pháp, người Việt, cũng đều được ông quý như nhau. Nếu ông quý họ. Người thì như ngu ngơ về chính trị nhưng lại lo chuyện chung hơn chuyện vợ con mình. Khả năng quân sự, không. Bè đảng để làm giàu, không.

Người Pháp này ngưng, người kia tiếp,
- Đó là những gì bạn tôi thu thập được về ông. Tiếp cận mục tiêu nào, chúng tôi phải có dữ kiện đúng về mục tiêu của chúng tôi. Bắt buộc thế. Ngành chúng tôi phụ trách công việc không thể để sơ sẩy với các lỗi cỏn con đó. Đối đãi người đối nghịch như so tài công bằng mới mong thắng thật. Bằng không, vô ích. 

Một trong hai người xách trên tay một chiếc ghế, ông ta đặt nó trước mặt ông Xương thủng thẳng ngồi vào cái ghế. Miệng hé một nụ cười. 

- Nào monsieur Xương xin ông cùng chúng tôi chúng ta bắt đầu cho công việc một cách chánh thức. Những gì xảy ra suốt thời gian qua chỉ là để hiểu nhau. Người bạn tôi đứng ở sau chúng ta chỉ để quan sát và ghi nhận những gì ông và tôi đã làm, trường hợp, nếu anh ấy thấy có gì cần anh ấy sẽ thảo luận với chúng ta sau. Ông bằng lòng?

Thấy ông Xương ngồi im  không trả lời, mà mặt như chờ đợi,
- Monsieur Xương, Qui ne dit  mot consent ! C’est vrai? Đúng hả.

Ông bằng lòng . “người không nói gì thì là họ bằng lòng !” Vậy xin để tôi hỏi.

Tôi hỏi ông có để ý đến chiến sự Việt Pháp thời gian gần đây. 

- Có thưa ông.

- Monsieur Xương, ông có để ý ai là tư lệnh chiến trường hiện nay. Ông có thể trả lời không nếu ông không biết.

- Cám ơn ông giúp đỡ bằng nhắc  cho nên trả lời không khi không biết. Tôi rất thành thật để trả lời mọi câu hỏi ông hỏi. Câu này quả là tôi có biết nên xin trả lời, người ông hỏi tôi là Tướng Navarre.

- Ông tướng Navarre này monsieur Xương có thấy, hay có chú ý gì đặc biệt không. Monsieur Xương biết thêm gì về ông ấy không.

- Tôi không hiểu ông muốn đề cập  gì về câu này. Xin hỏi rõ thêm.

- Chẳng quan trọng gì đâu. Chỉ là monsieur Xương cò biết thêm gì về cái biết ông ấy là tướng tư lệnh. Như ông ấy có cải tổ, sửa đổi gì không trong công việc ông ấy. 

- Rất tiếc, không biết gì hơn là ông ấy tiếp nhiệm sau ông tướng Salan và có nhiều tiến bộ như các báo chí Pháp Việt tôi đọc được. Rất tiếc vì không có điều kiện biết hơn để biết ông ấy có gì đặc biệt.

- Kể cả ông không biết là Tướng Navarre có thay đổi chiến thuật chiến lược gì phải không.

- Không. Cái này có báo chí nói tới không. Nếu có tôi sẽ biết.

- Đúng báo chí sao lại nói tới được. Nó là chiến thuật quân sự làm sao báo chí có. Nhưng tôi vẫn muốn hỏi monsieur Xương

Kể cả ông không biết là Tướng Navarre có thay đổi chiến thuật chiến lược gì phải không. Tôi lập lại câu trên đấy.

- Thì tôi cũng chỉ có câu trả lời trên. Thưa không.

Người Pháp kia ra dấu với bạn mình và nói,

- Anh nghĩ ngơi một tí .Để tôi tiếp tục với monsieur Xương một lúc.

Quay qua ông Xương,
- Monsieur Xương ông có cần nghĩ một chút, mình sẽ tiếp tục sau khi nghĩ. 

- Nói để ông biết.

Chúng tôi bắt giữ một người, người đó quanh quẩn ở chỗ trước đây có cái đơn vị mà chúng tôi theo dõi. Hắn nhận mình là người của Việt Minh. Khai hắn lạc đơn vị, tìm về chỗ cũ , đơn vị đã dời đi. Hắn khai là liên lạc viên, anh ta khai ra tên ông. Trong người hắn có bằng chứng, hắn cho biết, cái bằng chứng đó,  từ ông.

Monsieur Xương khi ông nghĩ ngơi đủ. Chúng tôi sẽ hỏi tiếp 

Nhưng trước hết ông nên nhìn qua người này, tên khai hắn là liên lạc viên.

Tôi mời ông theo bạn tôi, anh ấy sẽ đưa ông đi để thấy hắn. 

Bạn tôi cũng sẽ để ông thấy cái bằng chứng tịch thu khi soát những gì người kia mang theo hắn.

Rồi mời ông.trở lại đây, chúng ta nói chuyện với nhau một vài chuyện nữa và sẽ không kéo dài quá lâu đâu,

- Monsieur Xương, ông đã  thấy người khai ra tên ông. Trước dây ông đã gặp người này chưa. Hắn có phải chỉ là liên lạc viên như hắn đã khai không.

- Tôi không nhớ là tôi có  gặp người này một lần nào..Tôi không gặp, một lần nào.  Và tôi không biết gì về ông ấy.

- Monsieur Xương, cái Bản Nhận định tình hình này, có phải do mr. Xương thảo ra và gỡi cho Việt Minh mà người nhận phải là người này?

- Thưa đúng là do tôi thảo ra, Nói là Bản nhận định tình hình là nói cho vui với nhau giữa những người chúng tôi. Thú thật, nó chỉ là những gì tôi nghe được quanh tôi đây, nghĩ rằng những bạn tôi ở một chỗ nào đó nếu  biết được những điều này, may ra các bạn tôi tránh được những tai bay vạ gió. Thú thật chỉ là bạn lo cho bạn nên gởi đi, vậy thôi. Nào có biết nó vào tay ai, người này, hay người nào.Còn nói tôi gởi nó cho Việt Minh, tôi không có ý định đó nên, thưa với ông tôi không gởi cho Việt Minh, chỉ gởi cho các bạn tôi, có lẽ, họ tham gia hay làm việc gì với nhau. Ông cũng biết bao nhiêu người Việt đều mong có dịp làm như các bạn tôi

- Ông Xương, ông khéo nói lắm. Nhưng xin đừng mất thời giờ để né vấn đề ông có là Việt minh,  hay ông có tham gia với họ không. Công việc của chúng tôi quả là không dính tới.

Nhưng ông có biết rằng  Bản gì đó, ông gởi tới họ. Nó được họ đánh giá cao. Họ đây, có thể nói cho đúng, bộ phận VM ở đây. Áp dụng những nhận định và đề nghị của ông. Họ tránh được hầu hết những gì tướng Navarre đưa ra trong kế hoạch của ông ấy.

Monsieur Xương, cả Pháp lẫn  Việt minh đều đánh giá cao về nguồn tin của ông. Việt minh biết tin vào ông và theo đề nghị của ông mà tránh được không vướng vào các cuộc tấn kích có chủ ý của tướng Navarre . Ông cho biết tin này ông liên lạc với nguồn nào để có. Đây là vấn đề hoàn toàn kỹ thuật, xin đừng phí thời giờ đôi co không đâu. Nói hay không nói. Không có chỗ cho chối quanh

- Tôi sẽ không chối quanh. Nhưng trước hết,cái gì để ông kết tội tôi cung cấp tin giúp địch thủ của tướng Navarre phá kế hoạch mà ông ấy rất ưng ý.

- Sẽ rất buồn cười. Tôi xác nhận trong vụ này,tin mà ông đưa ra có giá trị cao về cả hai phía. Đúng.

Nhưng áp dụng nó như một địch thủ của bên kia. Việt minh lần này tránh làm địch thủ thì đúng hơn. 

Ông nhớ những ghi nhận và đề nghị của ông cho họ. Dĩ nhiên họ có cùng quan điểm của ông về ý định chủ động tấn kích Việt minh bằng bất thần và dùng các đội quân lưu động. Ý của tướng Navarre..

Cái họ tích cực trong đề nghị ông đưa ra sau những chiêm nghiệm về ý định của Pháp, Ông nhắc nhở họ, Việt minh nên,  sẵn sàng phân tán mỏng vào các lúc này. 

Tính lưu động của Pháp được ông cho là khá cao, hơn những lần càn quét trước đây nhiều. Càng thấy đúng. 

Thì sao những đơn vị Việt minh nhỏ nhoi ở đây không lấy cái kế  tam thập lục kế dĩ đào vi  thượng.

Chọn lời đề nghị này, của ông Xương, monsieur Xương, … là ông đã đẩy họ vào cái kiểu  của những con chuột, sống.trong các cống rãnh.

Vì họ trốn. 

Có bất thần đến đâu, lưu động đến đâu. Tướng Navarre cũng đành bó tay không làm sao ông ấy với tới họ.

Chúng tôi vì cái  Nhận định cũng như các đề nghị mà ông gởi cho các “ bạn ", của ông, cái kết quả của nó, 

Ôi, nó được lượng giá như một tin tình báo chiến lược rất quan trọng. Cần được các chuyên viên thượng thặng của Phản tình báo của nước Pháp. Nước Đại Pháp ghé mắt vào.

Mời ông ký xác nhận những gì chúng tôi cùng ông làm việc . Ông sẽ ký và chúng tôi xin chấm dứt những khó chịu gây ra cho ông. Chúng ta đã xong việc mà chúng tôi cần có ông giúp.

Và chúng tôi xin được chào từ biệt ông monsieur Xương.

Au Revoir monsieur Xương.

Có điều, xin báo để monsieur Xương rõ. Chúng tôi có nhận được yêu cầu xin trao ông lại cho những anh em địa phương ,ở đây, vì họ còn cần ông trong việc giúp họ xác nhận vai vế thật của một người đầy nghi vấn về thân phận. Người này ông đã thấy, và chúng tôi cũng chuyển hắn cho địa phương cùng với trao ông cho họ

Thật không may cho ông khi phải đối đầu với cái nghịch cảnh này. 

Không ai có thể quên người đồng đội của mình khi cùng sa vào tay kẻ thù. 

Đồng đội và kẻ thù. 

Dễ phân biệt. Ông và người bị chúng tôi bắt giữ để trao cho địa phương, là đồng đội với nhau. Chúng tôi, là kẻ thù của hai ông.

Là người có kinh nghiệm, tôi mong gợi ý đến ông điều này thật là vắn tắt.

Tôi hy vọng bạn tôi trong lúc chờ hoàn tất  việc trao ông cho những người ở đây, anh ấy sẽ trình bày chi tiết hơn. 

Tôi chỉ với các hiểu  biết do chuyên môn đặc biệt mà có, nói để ông thấy cái phía bạn mà ông tham gia, cộng tác với họ,  có  những khác biệt về tổ chức về cách đối xữ với bạn với thù, nhất nhất mọi thứ họ đều có đường lối, họ áp dụng triệt để.

Đặc biệt về chuyện bảo  vệ cơ sở, bảo vệ cán bộ quan trọng, họ có những quyền mà monsieur Xương không thể nghĩ mình có thể nhúng tay vào.  Khai ra những phần hành hay cơ sở theo họ ít làm hại tới họ! Họ ở đây, thành trần trụi của bản thân những cán bộ mà họ xem là quan trọng,

Sao có thể không thấy nó xảy ra với những chỗ họ hợp tác, như là cơ sở có ông. Họ hy sinh ông và cơ sở. Để bảo vệ họ.

 Ông Xương còn nhớ vụ một người Việt Nam rất đặc biệt bị  Deuxième Bureau Pháp ở Thượng Hải chặn bắt trên đường đến nơi hẹn gặp hai người VN khác, vào năm 1925. Hai ông,..., này, về sau, nổi tiếng trong hàng ngũ VM. 

Còn người bị đám Phòng Nhì Pháp ở Thượng Hải chặn bắt, là cụ …một nhà tranh đấu cho đất nước quý ông. Ông nhớ chứ ! Liệu có là bị chỉ điểm không.

Họ đây.  những người mà ông , các bạn ông  đang cùng làm việc với họ và xem họ như bạn hiện nay. 

Mong các ông thực tế đủ để hiểu Bạn, thù, thật, giả!

Phần chúng tôi.Kẻ thù của quý vị.

 Hai chúng tôi băn khoăn vì có thể báo ông một cách tránh bị đối xữ tàn bạo qua cuộc điều tra tiếp theo, khi nhắc để  ông nhớ chúng tôi chỉ trao ông cho họ như một nhân chứng có  thể xác định đúng về tên đó. Mục đích của họ. 

Ông giúp họ đạt được mục đích, nhiệm vụ ông xong .

Họ sẽ phải gửi ông đến nơi thi hành án do chúng tôi điều tra và yêu cầu thi hành. 

Khi đọc  và ký vào biên bản chúng tôi, monsieur Xương,  một lần nữa ông có dịp thấy tấm lòng những người yêu lý tưởng, yêu  tự do, họ trọng nhau dù có phải khác phe.

Xin ông đừng vì thế mà đã thấy : “ Kỳ ! “

Kỳ sao ? monsieur Xương, chúng tôi biết, chỉ nghĩ rằng chúng tôi như là  “ “Ca Tụng “ ông, mà đã lấy làm kỳ !

Chúng tôi ca tụng thật . Kkông có, như là ca tụng,  như ông đã nghĩ. 

Thái độ đó là thước đo cho giá trị con người chúng tôi. Những người mấy khi monsieur Xương có dịp gặp. 

Những người như chúng tôi hôm nay hỏi cung quý vị, ngày mai có khi bí mật, đi chôn đi dấu súng với quý vị, những kẻ thù hôm qua, nay có thể cùng phe.

Nên giá trị thật của người mình gặp phải được tôn trọng như mình sẽ tôn trọng mình. 

Mình đó trong trường hợp của monsieur Xương,cũng là nhiệm vụ một người yêu nước, nếu là chúng tôi, chúng tôi mong mình sẽ làm được đến vậy.

Trong suốt cuộc đời sống với nghề nghiệp mà chúng tôi học cả đời, từ trường, từ học bạn, từ học cả  những đối thủ, chưa bao giờ gặp đối thủ kỳ hoặc như ông,  để phải kết luận như vậy,  như monsieur Xương đã đọc :

” Đây là kết quả từ việc làm của một người có lòng Yêu nước của ông ta ; người này, không được huấn luyện về nghề Tình báo nhưng lòng yêu nước khiến người này bao giờ cũng để ý đến những gì có thể có lợi , hoặc có hại cho đất nước ông. 

Đặc biệt không hề dính vào một nguồn tin chánh thức, tin của người này lần này, vẫn là tin có  giá trị mà thành có hiệu quả.

Cái cách lượng giá thông minh, những cái người này thấy ở đây một ít , nghe ở kia một ít,  của  người này làm nên kỳ tích của một nhân viên tình báo kiệt hiệt. 

Bản nhận định người này gửi đến nơi ông ta gửi tới, không phải là sao chép nguyên văn chủ trương thật sự từ một chỗ nào chính thức bị đánh cắp hay sao chép. 

Nhưng cái nhận định này nội dung của nó chứa hết những gì mà vị tướng khả kính của chúng ta tướng Navarre có trong đầu và chỉ muốn thấy nó dẩn đến thành công..”

Sáng mai khi nắng ấm của mặt trời lên cao hai chúng tôi sẽ đứng đâu đó nhìn ông, để biết mình vẫn chưa hiểu nổi monsieur Xương.

Sao lại đi bảo vệ những người mình biết họ không như mình. Vẫn xả thân bảo vệ những người lợi dụng mình. 

Hai chúng tôi cùng đoán Thà người phụ mình mà nước non có được cái cơ may sẽ khá, khá hơn. Còn ai, ngoài ông, nên

Chúng tôi đoán,

Ông sẽ chịu thân mình bầm dập. 

“Có sao.!”

“ Có sao,” ư? 

Ngoài ông, liệu có bao người khác làm được!