Như bao thiếu nữ khác của miền quê Bắc bộ, năm 1952 mẹ của tôi làm vợ chàng trai cùng làng theo sự sắp đặt của mẹ cha. Theo lời kể của bố tôi, tuy giấy hôn thú ghi năm kết hôn của bố mẹ là vậy, nhưng thực tế mẹ của tôi đã về làm dâu ông bà Nội trước đó vài năm. Vào độ tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” mà có chồng là lính chiến xa nhà, Thiên Chúa đã rước đứa con đầu lòng của mẹ ra đi khi anh tôi mới vài tháng tuổi. Bố của tôi khi ấy đang đóng quân tại Thừa Thiên Huế, mỗi năm bố chỉ có được mươi ngày về phép thăm nhà.
Di cư vào Nam năm 1954 cùng gia đình chồng, mẹ tôi đến sinh sống tại đơn vị bố đang đồn trú. Do đơn vị của bố tôi di chuyển nhiều nơi, nên 8 anh em chúng tôi mỗi đứa chào đời một xứ khác nhau: Huế, Phan Thiết, Bảo Lộc, Biên Hòa… đủ cả. Lương lính của bố được tăng theo số giấy khai sinh con đẻ, thế nhưng tiền nuôi con bố gửi cho mẹ theo năm tháng vơi dần. Bản tính hiền lành nhẫn nhịn, ít nói hay cười… nên mẹ không nửa lời than van hay thắc mắc, bố tôi đưa bao nhiêu là mẹ biết bấy nhiêu. Thiếu đủ gì mẹ tôi dốc sức làm lụng, xoay sở đủ cách để bù đắp cho các con của ông bà được no cơm ấm áo.
Gánh nặng cuộc đời đổ dồn hết lên đôi vai yếu gầy của mẹ, đến giờ tôi vẫn không sao hiểu nổi mẹ lấy đâu ra từng ấy sức lực và thời gian, để có thể lo toan cho 8 anh em tôi cái ăn cái mặc cả chuyện học hành. Ngày ngày mẹ trở dậy từ sáng tinh mơ, lội ruộng cắt rau bó thành lọn rồi gánh ra chợ bán. Đến trưa mẹ mua sĩ bán lẽ mùa nào thức nấy, hết khoai nướng đến sắn lùi bắp luộc dưa cà… mẹ chắt chiu nhặt nhạnh từng đồng tiền lời, đong từng bữa gạo nuôi nấng đàn con. Không sao kể hết những vất vả nhọc nhằn, mà mẹ đã trãi suốt 88 năm dài nơi trần thế.
Chính đức tính tận tụy cùng sự hy sinh của mẹ, đã truyền cho tôi sức mạnh của niềm tin. Để trên bước đường lạc mẹ vào buổi trưa ngày 29/4/1975, tôi mạo hiểm băng qua làn tên mũi đạn giao tranh khốc liệt tại cầu Cỏ May – Bà Rịa Vũng Tàu, hướng đến lá cờ Hồng Thập Tự trên con tàu neo đậu ngoài khơi đón người di tản. Chúa đã che chở tôi xuyên suốt hải trình phiêu bạt, để cuối cùng tôi đến được bến đỗ bình an.
Hơn 40 năm mẹ tôi vất vả vô cùng với bầy con còn ở Việt Nam bao gồm 4 trai 3 gái, ngoại trừ tôi đã trưởng thành trên đất nước Hoa Kỳ. Năm 1993 ba mẹ và các em tôi chuyển đến thành phố San Diego theo diện đoàn tụ gia đình, tôi những tưởng cuộc đời của mẹ được sang trang khi các con của bố mẹ đều khôn lớn. Thế nhưng với bản tính chịu thương chịu khó, mẹ đã “tranh phần” gánh vác thêm 30 năm nữa, để chăm đàn cháu Nội - Ngoại gồm 27 đứa được sinh trưởng tại Hoa Kỳ.
Phẩm chất đáng quý nhất tôi học được từ mẹ là đức tin, là lòng kiên trì trọn đời hiến dâng Thiên Chúa. Phẩm chất đáng quý khác của mẹ tôi hằng ngưỡng mộ, đó là tình yêu thương, sự tốt bụng và lòng trắc ẩn đối với mọi người. Sau hành trình 88 năm dài xuôi ngược chốn trần gian, người mẹ đáng kính của anh em chúng tôi - Bà quả phụ Mai Xuân Sinh, nhũ danh Maria Vũ Thị Lan - đã được Chúa gọi về lúc 12 giờ 08 phút ngày 29/4/2023 tại nhà riêng ở San Diego California.
Tôi biết ơn mẹ ngàn lần đã sinh ra anh em chúng tôi, tôi cảm tạ muôn đời công lao dưỡng dục và sự hy sinh vô bờ bến của mẹ. Mẹ đã nuôi nấng, đã đùm bọc đàn con nheo nhóc bằng bản năng mãnh liệt của một phụ nữ đáng kính xuất thân từ chốn quê nghèo. Đứa con trai bé bỏng ngày xưa của mẹ - bây giờ đã là một thằng đàn ông luống tuổi - không thể ngăn dòng nước mắt, mỗi khi nó hồi tưởng lại hành trình sống của người mẹ nó hằng yêu quý trong những ngày qua.
Buổi trưa ngày 29 tháng 4 năm 1975 bên kia cầu Cỏ May, tôi lạc Mẹ…
Để rồi 48 năm sau cũng vào buổi trưa ngày 29 tháng 4 năm 2023 tại San Diego, tôi mất Mẹ. Tôi đang nhớ Mẹ, nhớ thật nhiều…
Mẹ ơi con đã già rồi, con ngồi nhớ mẹ khóc như trẻ thơ… (*)
Mother's Day - May 14, 2023
Voi Trầm Tĩnh - Mai Quan Vinh
(*) Lời bài hát Mẹ tôi (nhạc sĩ Trần Tiến)