Mợ tôi là người làng Hạc Bổng. Không biết đó là nơi nào ngoài Bắc, nhưng cái tên nghe rất hay. Mợ thường kể lúc trẻ ra đồng làm ruộng, đi chân đất trong bùn nên gót chân luôn bị nứt nẻ. Mỗi khi nhìn cánh đồng lúa bát ngát, tôi lại nghĩ đến Mợ tôi.
Mợ còn kể có lúc phải chạy lên trên bản để tránh loạn lạc. Đêm đêm ra rừng ngủ để không bị bắt. Rồi Mợ kể chuyện ăn nhót và đời sống ở Tây Bắc. Mỗi lần xem những cảnh này trên YouTube tôi lại nhớ đến Mợ tôi.
Vào Nam, Mợ buôn tảo bán tần để giúp gia đình và lo cho các con lớn đi học đại học. Mợ bắt đầu bán từng thùng cam một cho đến khi có được một gian hàng cố định. Mợ tính nhẩm rất hay, dùng đốt ngón tay để tính tiền và dùng trí nhớ để ghi lại hết tất cả. Mợ hiền lành, chân thật, nên có bạn tốt và nhiều người chung quanh giúp đỡ. Mỗi lần nhìn thấy những người buôn bán chân thật, tôi lại nhớ đến Mợ tôi.
Qua Mỹ, Mợ đi học Anh Văn và lo cho gia đình 13 người. Mỗi ngày, Mợ nấu cơm, làm đồ ăn trưa đến khuya mới xong. Một hôm, Mợ được việc làm trong hãng bánh cookies. Mỗi ngày về, mình có thể đoán được hôm nay hãng làm bánh gì. Lúc thì mùi dừa, lúc thì chocolate, không thì vanilla hay peanut butter. Mỗi lần ăn bánh cookies tôi lại nhớ đến Mợ tôi.
Có người trong nhà thờ đi làm cùng đường nên cho Mợ đi theo mỗi ngày. Có hôm, Mợ đi làm quên đeo cả răng giả, bạn trêu Mợ: “Huệ, no teeth today!” Vậy mà họ còn rủ Mợ đánh cá Football. Mợ kể Mợ lựa cái ô nào cũng trúng, bạn khen: “Huệ, number one!” Mợ thích lắm! Mợ làm được vài năm thì hãng đóng cửa. Giờ, hễ thấy một người lớn tuổi đi làm hãng, tôi lại nhớ đến Mợ tôi.
Về Cali, Mợ nấu đủ các món ăn cho chúng tôi. Cậu tôi là trưởng tộc nên tuần nào cũng có giỗ. Giỗ làm vào Thứ Bẩy hay Chủ Nhật, nhưng Thứ Sáu Mợ cũng nấu cho chúng tôi ăn. Mợ làm bánh xèo ngon lắm. Ngon nhất là nước nắm Mợ pha. Chẳng có công thức gì hết, chỉ tùy vào khẩu vị của Mợ thôi. Lần nào, Mợ cũng kiên nhẫn làm cho mọi người ăn xong hết, rồi Mợ mới ăn. Mợ thích ăn rau và Mợ ăn rất là ngon. Tôi mê nhìn Mợ tôi ăn rau từ thuở nhỏ. Và tôi cũng tập ăn rau như Mợ tôi.
Không may, Mợ bị bịnh lẫn. Mợ vẫn biết chúng tôi, vẫn nói chuyện, và làm việc bình thường. Chỉ có chiều chiều Mợ đi tìm tiền. Mợ được cầm hai ngàn đồng và lúc nào Mợ cũng lo mất. Mợ dở ra đếm tới đếm lui cho đến khi mệt hết hơi. Rồi Mợ than là không đủ, ai lấy mất của Mợ. Có lúc Mợ mang dấu đi đâu và hoảng hốt vì không tìm được. Có hôm Mợ bỏ vô bịch chips, tìm mãi mới ra. Những lúc này, có muốn bực cũng không nỡ vì trông Mợ rất đáng thương. Mỗi lần thấy một người già, tôi lại nghĩ đến Mợ tôi.
Mợ hiền lành chịu đựng trong mọi hoàn cảnh. Sau khi Cậu mất, Mợ phải luân chuyển qua năm căn nhà để ở với con cái. Có lúc Mợ ở năm ngày trong tuần rồi qua ở nhà khác hai ngày cuối tuần. Có lúc Mợ ở hai tuần liên tiếp, hay một tháng, hoặc vài tháng. Mỗi lần Mợ đến, phải mất vài hôm hay một tuần Mợ mới quen nhịp sống và chỗ ở nhà đó. Lúc Mợ vừa quen và bắt đầu thoải mái thì Mợ lại phải ra đi. Mỗi lần nghĩ đến Mợ và cái bịch quần áo, tôi rất thương Mợ tôi.
Vậy mà Mợ đi vòng vòng ở với con cái được bẩy năm trời. Đến nhà nào Mợ cũng rất vui vẻ và biết điều. Mợ sạch sẽ, khỏe mạnh, ăn được, nhưng ngủ ít. Tối tối, lúc nằm trên giường, Mợ hay hỏi thăm từng người con. Mợ nhắc đến những món nữ trang, những lạng vàng, và tiền bạc của Mợ. Rồi Mợ tự hỏi: “Bây giờ nó ở đâu?” Thỉnh thoảng, Mợ nhắc đến bác Lục, anh của Mợ, rồi Mợ đọc thơ bác thích: “Vầng trăng ai xẻ làm đôi, nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường!”
Tuy chưa lần nào Mợ nhắc đến Cậu, nhưng lúc sinh thời Cậu hay đọc Kiều và ngâm Kiều. Tôi đoán, Mợ nhắc đến Cậu qua những câu thơ này. Ngày xưa, Cậu Mợ rất khắn khít, làm gì cũng có nhau, từ đi chùa cho đến đi chợ, đi thăm con cái, thăm họ hàng, thăm bạn bè, nấu ăn, làm vườn, gì gì cũng làm với nhau. Rồi tự dưng Cậu mất đi, Mợ không còn ở căn nhà có Cậu nữa, và rồi Mợ cũng không nhắc đến Cậu. Nhưng cuối cùng Cậu Mợ lại có nhau, cùng nằm bên nhau, cùng hàn huyên với nhau, và cùng nhau phù hộ cho con cháu.
Mợ ra đi rạng sáng ngày 13 tháng 3 năm 2020, 4 ngày sau lệnh đóng cửa, cách ly các nhà dưỡng lão.
Bùi Ngọc Anh - NQ K15
(Kỷ niệm ngày Mợ mất)