Đỗ Hữu Nam - VĂN TẾ CÁC THẦY DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC TƯ THỤC PHAN CHU TRINH (1955-1965)

Bài Văn Tế sau đây do cố Kiến Trúc Sư Đỗ Hữu Nam (vừa mệnh chung ngày 13 tháng 7 năm 2012, tại Biên Hòa) viết và đọc nhân ngày Sinh Hoạt Truyền Thống của nhóm Cựu Học Sinh Phan Chu Trinh, để thành kính dâng lên các vị Thầy đã khuất. Tưởng cũng nên biết qua, trường Trung Học Tư Thục Phan Chu Trinh, thành lập năm 1955, là ngôi trường trung học đầu tiên của tỉnh Biên Hòa, có mặt trước cả trường Trung Học Công Lập Ngô Quyền (1956), với thành phần sáng lập là một nhóm trí thức di cư từ Bắc vào Nam. Anh Đỗ Hữu Nam là cựu học sinh khóa đầu tiên của trường này và là phu quân của chị Nguyễn Thị Minh Vân (CHS Ngô Quyền khóa 3) và là anh rể của các CHS Ngô Quyền như Nguyễn Minh Sơn, Nguyễn Minh Châu và Nguyễn Thị Minh Thủy.

Nhận thấy đây là một bài viết đầy cảm động và giá trị, ban biên tập xin đăng tải lên trang nhà, xem như nén hương tưởng niệm một bậc đàn anh vừa khuất bóng.

***

VĂN TẾ CÁC THẦY DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG

TRUNG HỌC TƯ THỤC PHAN CHU TRINH

(1955-1965)

Đỗ Hữu Nam (1981)

Than rằng:

Đã sanh không được gặp thời

Tha hương cố lý một đời đắng cay,

Tang bồng hồ thỉ chí trai,

Công danh nửa gánh, bể sầu khôn nguôi.

Nhớ xưa:

Đất nước chia đôi, lòng người ly tán,

Gồng gánh gia đình, theo bước lưu dân,

Nhìn lại quê hương, thấy đêm dài tăm tối,

Hướng về miền Nam, chờ nắng gội ban mai?

May mắn thay!

Đất Biên Hòa, Đồng Nai, cây xanh trái ngọt,

Người Sông Phố, Bửu Long, thân ái, hiền hòa,

Trời xanh, trời chẳng phụ ta,

Chỉ đường sinh lộ, soi đường lập thân.

Đây rồi! Nơi chốn dừng chân,

Đất lành chim đậu, thỏa lòng ước mơ.

Quyết tâm dựng lại cơ đồ,

Xua tan ác mộng, đón chờ tương lai.

Vui sướng biết bao nhiêu!

Công đức biết bao nhiêu!

Các Thầy đã:

Thu gom gạch đá, xin đất xây trường,

Góp nhặt ngói cây, mượn người giúp sức…

Ngất ngưởng, tường xây mấy bức,

Trống trơn, rào cổng bên đường.

Đối với chúng con:

Ngôi trường tuy nhỏ, nhưng là cả một tấm lòng,

Là chiếc cầu phao, là con đò chăm chỉ,

Nhọc nhằn không ngơi nghỉ,

Tháng ngày kiên trì đưa lũ trẻ sang sông.

Trường Phan Chu Trinh!

Trường Phan Chu Trinh!

Tường gạch chưa tô, trước sau thiếu cửa,

Mái trường ngói đỏ, lớp học mấy gian,

Trước trường, lò gạch khói than,

Sau trường, rau muống ngổn ngang ai trồng,

Văn thư, chỉ được một phòng,

Ngăn đôi một nửa là phòng giáo sư,

Mùa mưa, nước ngập có dư,

Tai nghe ếch nhái, nhạc hòa như ru.

Thưa các Thầy:

Chúng con đây, một bầy con trẻ,

Áo quần xốc xếch, giày dép chưa quen,

Chân đất ngày đêm, tóc tai lếu láo,

Đứa còn mê bắn bi, đánh đáo,

Đứa còn ham đánh vụ, đá banh.

Sân trường nhỏ hẹp loanh quanh,

Cỏ hoa chẳng mọc, cây xanh khó trồng.

Vinh quang thay!

Các Thầy đã dắt dìu chúng con vào con đường khoa học, say mê kiến thức, quý trọng nghệ thuật, yêu thích văn chương.

Bằng nếp sống hàn vi, các Thầy đã nêu gương, đã dạy cho chúng con thế nào là đạo đức, là hy sinh, là tinh thần trách nhiệm.

Ngồi nhắc lại vài câu thơ xưa Thầy đã dạy, lại nhớ Thầy, lại nhớ lắm, lại thương:

“Kinh luân khởi tâm thượng,

Binh giáp tàng hung trung,

Vũ trụ chi gian giai phận sự,

Nam nhi đáo thử thị hào hùng…”

…

“Cũng có lúc mưa dồn sóng vỗ,

Quyết ra tay buồm lái với cuồng phong,

Chí những toan xẻ núi lấp sông,

Làm nên đấng anh hùng đâu đấy tỏ,”

Nay lũ chúng con:

Đầu xanh đã bạc, nhuệ khí cũng chẳng còn,

Trải bao cơn chớp bể với mưa nguồn,

Ngồi đếm lại có đứa còn, đứa mất,

Ba bồ chữ Thầy cho đều thuộc hết,

Đến cuối đời có đứa đã dùng đâu.

Cảm thương thay!

Cảm thương thay!

Thương là thương các Thầy:

Hai lần ly hương, hai lần thất nghiệp,

Sóng dồn mưa dập, kiếp khổ nào hơn,

Nghề giáo viên, gieo rắc bấy công ơn,

Ngày nhắm mắt, trông có trò nào tới?

Nắm tro tàn tạm vùi nơi đất mới,

Mong được ngày về đất tổ quê hương.

Sách có chữ:

Nhân sinh tự cổ thùy vô tử,

Lại nhớ câu:

Trọng Đạo, tôn Sư.

Với chúng con:

Ở lứa tuổi lập chí, lập thân, nếu không có duyên gặp các Thầy, thì tương lai còn ở nơi bùn nhơ, đất thấp.

Nay cuối năm Mậu Tý, nhân ngày Sinh Hoạt Truyền Thống, nhóm Cựu Học Sinh Phan Chu Trinh chúng con:

- đốt nén hương nầy:

Tưởng nhớ đến các Thầy, gọi là Mang Ơn Giáo Dục,

Cầu chúc cho các Thầy, được An Lạc Cảnh Bồng Lai.

- dâng chung rượu nầy:

Mời các Thầy, cùng các bạn bè quá cố của chúng con về vui cùng hưởng.

Thượng Hưởng

Biên Hòa ngày 02 tháng 02 năm 2011

Viết và đọc văn tế

Trưởng tràng

Đỗ Hữu Nam