MÙA NOEL - NHỚ VỀ CÁC XÓM ĐẠO TẠI BIÊN HÒA
San Jose, đầu tháng 12, tiết trời se lạnh. Người dân tại các dãy phố quanh nhà tôi bắt đầu giăng đèn và làm những tiểu cảnh ở trước sân để đón mừng lễ Christmas.
Trong không khí rộn ràng của mùa lễ hội lớn nhất tại Mỹ, các điệu nhạc sôi động Jingle Bells, Feliz Navidad vang lên khắp nơi, khiến tôi cảm thấy có một chút bồi hồi khi nhớ về những mùa Noel xưa ở Biên Hòa (BH) quê tôi.
Mà khi nói về xứ BH của tôi, thiết nghĩ sẽ là một thiếu sót lớn khi không nhắc đến các nhà thờ Công giáo trang nghiêm, tráng lệ với nét kiến trúc uy nghi độc đáo ở các giáo xứ (GX), trải dài khắp nơi từ khu vực trung tâm BH cho đến vùng ngoại ô xa. Có thể nói không có địa phương nào tại Việt Nam mà mật độ nhà thờ lại dày đặc như ở BH, đặc biệt là các khu vực Tân Mai, Tam Hiệp, Phúc Hải, Hố Nai…
Trong số các con đường tại BH, tôi có ấn tượng nhiều nhất là con đường dốc khoảng 6-7 km của quốc lộ 1, bắt đầu từ Chợ Phúc Hải đến Chợ Sặt - Hố Nai. Dọc theo con đường này đã có gần 20 nhà thờ như: Phúc Hải, Thuận Hòa, Thái Hiệp, Gia Cốc, Ba Động, Kim Bích, Bắc Hải, Hòa Hiệp, Tây Hải, Phú Tảo, Đông Hải, Kẻ Sặt, Hà Nội, Thánh Tâm, Ngọc Đồng … Nhiều người gọi quảng đường này là đường nhà thờ. Giáo dân tại các xóm đạo dọc theo con đường đều là đồng bào cùng làng quê ở các tỉnh miền bắc di cư vào nam năm 1954. Họ ra đi tìm tự do và mang theo cả quê hương vào miền nam với những thế mạnh của ngành nghề truyền thống, những món ăn đặc sắc, những phong tục tập quán của địa phương để tái lập cuộc sống, ổn định và làm giàu trên quê hương mới.
Điển hình như GX Thuận Hòa có thế mạnh là chăn nuôi và làm mộc gia dụng, GX Phúc Hải, GX Kẻ Sặt thì có thế mạnh về giao thương mua bán, GX Thái Hiệp mạnh về chăn nuôi và trồng rau, GX Kim Bích sở trường làm bánh phở, miến dong, gò thùng, làm tole, GX Bắc Hải thì có đặc sản bánh gai, bánh đa nổi tiếng khắp nơi, GX Ngọc Đồng có các xưởng chế biến gỗ, sản xuất đồ mộc gia dụng…
Các giáo dân tại các GX đều có chung niềm tin tôn giáo và tương đồng về văn hóa nên họ rất đoàn kết và hiểu nhau trong các sinh hoạt của đạo, cũng như cuộc sống ngoài đời. Các GX cũng có sự cạnh tranh lành mạnh khi xứ nầy thấy cái hay, cái đẹp của xứ khác sẽ học tập làm theo, và do vậy, những điều tốt đẹp được nhân lên, ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng và các GX ngày càng phồn thịnh hơn.
Tuy là ngoại đạo, nhưng tôi có vài người bạn Công Giáo ở GX Kim Bích, Thuận Hòa, Bùi Hiệp, Bùi Tiếng, Tân Mai… Một đôi lần có đến thăm họ, nên tôi cũng biết được chút ít sinh hoạt các gia đình trong các GX. Một điều dễ ghi nhận nhất là người dân tại các xóm đạo rất chịu khó, khéo tay, tháo vát và có nhiều sáng kiến. Đa phần họ làm nghề tự do và có cuộc sống gia đình rất nề nếp, xem trọng tình làng nghĩa xóm.
Trong một thời gian ngắn 20 năm, bằng sự nổ lực không ngừng, các giáo dân đã thay đổi vùng đất khô khan cằn cỗi, hoang vu của vùng Hố Nai -Tân Mai -Tam Hiệp ngày xưa thành những khu đô thị năng động, sầm uất, góp phần tạo nên sự giàu có, thịnh vượng cho vùng ngoại ô của BH.
Thời còn ở quê nhà, tôi rất thích dạo quanh các GX trước lễ Noel 1-2 tuần để chứng kiến không khí rộn ràng của giáo dân tất bật trang trí, từ trong nhà thờ cho đến khuôn viên bên ngoài, với các mô hình hang đá, cây thông, những tiểu cảnh sống động và đẹp mắt với đủ loại đèn màu lấp lánh. Mỗi GX có cách trang trí sáng tạo và độc đáo riêng, năm sau phải mới mẻ, đặc sắc hơn năm trước, khiến cho không khí lễ hội Noel ở quê tôi luôn rực rỡ vui tươi, muôn hình muôn vẻ.
Đồng thời, tôi cũng thích len lỏi đi dạo trong các con hẻm của các xóm đạo. Trong mùa lễ Noel, các hẻm lớn nhỏ trong xóm đạo đều được giăng đèn rực sáng, kết hoa, dựng lên mô hình hạng đá, cây thông, khiến cho những con đường ở đây như được khoác lên mình chiếc áo mới lung linh và rực rỡ sắc màu. Cả một vùng rộng lớn của BH vào mùa lễ Noel luôn sáng rực, lấp lánh ánh đèn, lộng lẫy và hào nhoáng như Las Vegas về đêm.
Sau nhiều năm đón Christmas lạnh giá ở xứ người, tôi mong có dịp trở lại BH vào dịp lễ Noel một lần, chỉ để: “Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu”, để được ngắm nhìn các công trình nghệ thuật trang trí độc đáo của các GX, để cùng với mọi người hòa nhập vào không khí vui tươi hớn hở, náo nhiệt đón mừng ngày sinh nhật Chúa đầy ơn lành, để được nghe tiếng chuông nhà thờ thánh thoát reo vang, để cùng bạn bè nâng ly chúc mừng sức khỏe và bình an trong buổi tiệc Réveillon ấm áp lúc nửa đêm…
Noel rồi sẽ qua đi, mùa đông giá lạnh sẽ khép lại, để nhường cho Xuân về và Tết đến. Không hiếu vì sao mỗi khi đến những dịp giao mùa như vậy, tôi lại có cảm giác bâng khuâng nhớ về vùng đất, về con người cùng những kỷ niệm đẹp ngày xưa ở BH quê tôi thật nhiều. Có lẽ khi đi xa và sống tha hương, vùng đất tôi từng sống và yêu thương này bỗng hóa thành tâm hồn để mãi vương vấn, như lời một nhà thơ nổi tiếng đã từng viết:
Khi ta đi đất bổng hóa tâm hồn"
Hiep Phan_ Mùa Noel 2023
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D813811642.-%3B)