Kiều Oanh Trịnh - Ý NGHĨA TẾT TRUNG THU - THU XƯA

Tết Trung Thu là lễ hội cổ xưa của Việt Nam đặc biệt dành cho trẻ con thường tổ chức vào trung tuần tháng 8 âm lịch. Truyền thống này đã có từ những ngàn xưa, cách đây khoảng 15-20 ngàn năm trước và được ảnh hưởng ở khắp vùng Đông Nam Á. Tết Trung Thu được coi như là của Tết Nhi Đồng, một cái Tết cũng không kém phần quan trọng. Tết này cũng như là Tết của cha mẹ bù đắp cho các con sau những tháng ngày mải mê bận rộn, không có thì giờ gần gũi con cái.

Và cũng nhân dịp vừa xong mùa gặt hái, người ta cũng mượn Tết Trung Thu như để ăn mừng. Ơ Ở Mỹ có mùa Lễ Tạ Ơn (Thanksgiving). Vì những tháng ngày làm việc vất vả ... và vì qúa tất bật đã không dành nhiều thời gian với gia đình, con cái, để đền bù những thiếu vắng của mình nên hàng năm, cứ vào ngày 15 tháng Tám, Âm Lịch, người lớn thường tổ chức một buổi tối họp mặt đặc biệt vào ngày trăng tròn và sáng. Cả gia đình cùng quây quần dưới ánh trăng, người lớn ăn bánh, uống trà, trẻ con thì ca hát, rước đèn và được cha Mẹ phát bánh trung thu, mặc quần áo mới...

Vì thế mà Tết Trung Thu, còn gọi là Tết Nhi Đồng, trẻ con lại có dịp được ba mẹ sắm sửa hay làm cho những chiếc lồng đèn, xanh đỏ với đủ hình thù các con thú rồi gắn đèn cầy vào lồng đèn cùng nhau đi rước đèn khắp xóm, vừa đi vừa ca hát rộn ràng, vui tai. Người lớn bày tiệc, bắc ghế ra sân ngồi ngắm trăng bên ly trà sen cùng nhâm nhi những chiếc bánh Trung Thu ngọt ngào. Ở ngoài Bắc, mùa Thu lại vào mùa cốm và hồng nên có thêm món hồng chín ăn với cốm mới gặt mềm mại, xanh mướt và thơm phức mùi lúa non cũng ngon lắm... Người lớn cùng mừng vui với trẻ con trong ngày Tết Nhi Đồng, vừa cùng nhau hàn huyên, tâm sự dưới ánh trăng rằm.

Tết Trung Thu còn là niềm vui cho trẻ là được xem những đoàn múa lân, múa rồng, diễn hành qua các đường phố vào đêm Trung Thu, chiêng trống nhộn nhịp, nghe rất vui tai...mỗi khi đoàn múa lân đi qua, trẻ con reo hò, người lớn treo giải thưởng thật cao, và lân thì lo vờn để lấy giải thưởng, thường là tiền. Những chiếc đầu lân tuy làm bằng giấy, nhưng được trang trí rất công phu và đẹp lắm.

Cũng nhân dịp này, cha mẹ thường kể cho các con nghe những câu chuyện thần thoại trong ngày Tết Trung Thu, chuyện “Cá Hóa Rồng, Hằng Nga và chú Cuội”, v. v… là những truyện cổ tích mà hầu hết các trẻ em đều được cha mẹ truyền lại vào dịp Tết trung Thu.

Chuyện “Hằng Nga và Hậu Nghệ” cũng là một câu chuyên cổ tích nói về sự tích ngắm trăng vào rằm Trung Thu.

Chuyện kể rằng:

Ngày xưa, có một anh chàng giỏi võ nghệ, tên là Hao Yi (Hậu Nghệ), tài bắn tên của chàng thật tuyệt diệu, vợ là Hằng Nga, vừa đẹp vừa nhân từ. Vào 1 năm Trời hạn hán vì 10 ông mặt trời cùng nhau họp mặt toả ánh sáng chói lòa xuống trần, gây sức nóng bỏng cho nhân gian, lòng dân ta thán. Hao Yi đã dùng cung tên của mình hạ rụng 1 lúc 9 mặt trời rơi xuống, chỉ chừa lại 1 cái đủ dùng làm ánh sáng cho thế gian mà thôi. Chàng được mọi người ngưỡng mộ, trong nhóm có một người tên gọi “Bất Tử” vì phục tài bắn tên của Hao Yi nên đã tặng anh 1 hộp thuốc “Trường sinh bất tử”.

Hao Yi thương vợ, không muốn chỉ mình anh được sống mãi, nên anh trao hộp thuốc cho Hằng Nga cất giữ, chờ dịp sẽ cùng nhau uống chung. Chẳng may có tên học trò của anh biết chuyện, thừa lúc Hao Yin đi săn bắn xa nhà, tên học trò lẻn vào bắt Hằng Nga phải trao hộp thuốc cho hắn, Hằng Nga không chịu nên cô uống hết chai thuốc rồi bay lên mặt trăng trú ngụ tại đó mong ở gần trái đất để mãi được gần chồng. Hôm đó đúng vào ngày rằm Trung Thu. Khi Hao Yin trở về thấy mất vợ, anh buồn bã, vì nhớ thương Hằng Nga, bèn đem tất cả những thứ bánh trái mà Hằng Nga thích bày ra sân, hy vọng Hằng Nga ở trên cung trăng có thể về ăn được, dân trong làng thấy việc làm của Hảo Yin, ai nấy đều cảm động cho lòng thương yêu vợ của anh, họ cũng đồng loạt bày tỏ cảm tình của mình với Hằng Nga bằng cách hàng năm, cứ đến rằm Trung Thu mọi nhà đều bày các thức bánh trái, hoa quả ra sân cùng với Hao Yin để tưởng nhớ Hằng Nga, họ cùng ngồi ngắm trăng thưởng bánh ngọt, trà thơm như để chờ đợi Hằng Nga trở về.

Lại có 1 truyền thuyết khác nói rằng:

Sau khi Hậu Nghệ bắn rơi chín trong mười ông mặt trời, thì được dân chúng ngưỡng mộ tôn lên làm vua. Tuy nhiên, khi đã có uy quyền trong tay thì anh lại trở thành một vị vua kiêu ngạo và độc tài. Vì muốn sống lâu, anh đã xin thuốc trường sinh từ Xiwangmu. Nhưng vợ anh, Hằng Nga, đã đánh cắp nó... vì cô không muốn vị vua tàn nhẫn nầy sống lâu, sẽ làm tổn thương đến nhiều người. Đúng vào ngày rằm tháng Tám, Cô đã uống hết lọ thuốc kỳ diệu và bay về Trời. Hậu Nghệ tức giận khi phát hiện Hằng Nga đã uống hết thuốc của mình và đang bay lên mặt trăng, ông dương tên lên bắn vào vợ nhưng bắn trượt. Hằng Nga trốn đến mặt trăng và trở thành nàng tiên sống mãi trên ấy. Từ đó, hàng năm cứ đến rằm tháng tám âm lịch, mọi người đều đem bánh, trà dâng lễ cho Hằng Nga để tưởng nhớ đến công ơn của nàng.

Đây cũng là một câu chuyện ngụ ngôn, khuyên răn trẻ con vào mỗi rằm tháng Tám.

Đó là cách để thể hiện tình yêu của cha mẹ dành cho con trẻ cùng lời giảng huấn về tình yêu và truyền thống ngày Lễ Nhi Đồng của trẻ em Việt Nam. 

Ngày nay, Tết Trung Thu không hẳn chỉ là Tết của trẻ con, mà dường như người lớn đón Tết Trung Thu có phần trịnh trọng hơn, không phải từ những chiếc lồng đèn nho nhỏ, gắn đèn hoa lộng lẫy cho trẻ con nữa, mà người lớn mượn dịp sắm sửa Lễ Tết để biếu xén lẫn nhau, những hộp bánh dẻo, bánh nướng mùi thơm phưng phức được đặt trong những chiếc hộp vuông vứt in hình ảnh các cô tiên rất đẹp, kèm theo nào trà, rượu, trái cây, keo, mứt, v.v...

Năm nay Tết Trung Thu vào ngày Chủ Nhật 27 tháng 10 Dương Lịch. Tuy đang sống trên xứ người, nhưng cộng đồng người Việt khắp nơi cũng đều tổ chức những buổi lễ mừng đón Tết Trung Thu cho trẻ em, những chiếc đèn lồng, đèn xếp xinh xắn được phân phát cho các cháu bé cùng những phần quà nho nhỏ, kẹo bánh và đồ chơi đựng trong những chiếc túi xách be bé, xinh xinh.

Trẻ con thì náo nức súng sính trong những bộ quần áo dài bằng tơ lụa, chân mang hài đủ màu sắc thật xinh đẹp đáng yêu vô cùng. Nhìn đám trẻ vui mừng đón Tết Trung Thu … gợi nhớ cho tôi nhiều kỷ niệm về thời ấu thơ, những ngày thơ mộng nơi quê nhà và không khỏi ngậm ngùi nhớ mãi. Cha mẹ đã không còn, tuổi thơ trôi qua nhanh. Thấm thoát đã mấy chục năm bốn ba nơi xứ người. Và cứ mỗi độ Thu về lòng tôi càng buồn và nhớ mãi về những ngày tháng cũ, nơi có cha mẹ, chị em cùng quây quần dưới ánh trăng vào mỗi mùa Trung Thu thuở nhỏ.

Mời quý vị cùng thưởng thức “Hình Ảnh Một Đêm Trăng”, sáng tác Văn Phụng, qua tiếng hát Hiếu Thuận & Hiếu Tâm để cùng hồi tưởng lại những đêm trăng sáng của những ngày Rằm Trung Thu năm xưa.