Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Gs. Huỳnh Công Ân - ĐƯỜNG TỰ DO, CON ĐƯỜNG SANG TRỌNG NHẤT CỦA SÀI GÒN XƯA

04 Tháng Ba 202210:35 CH(Xem: 5415)
Gs. Huỳnh Công Ân - ĐƯỜNG TỰ DO, CON ĐƯỜNG SANG TRỌNG NHẤT CỦA SÀI GÒN XƯA



Đường Tự Do, con đường sang trọng nhứt của Sài Gòn xưa

 

Bút ký GS. Huỳnh Công Ân



Nam Kỳ khởi nghĩa tiêu Công Lý

“Đồng Khởi vùng lên mất Tự Do”

(Ca dao sau 1975)

 

Không biết người đặt hai câu thơ trên là ai (có người cho là của thi sĩ Vũ Hoàng Chương?) nhưng về nghĩa đen cũng như nghĩa bóng đều là thực tế thâm thuý về sự đổi tên hai con đường của thành phố Sài Gòn và cuộc đổi đời bi thảm của người dân miền Nam sau biến cố 30/4/1975.

image001

Con đường Tự Do kéo dài từ nhà thờ Đức Bà uy nghi đến khách sạn Majestic lộng lẫy đối diện bờ sông Sài Gòn, xưa là đường Catinat là một trong số rất ít những con đường kỳ cựu nhất, dài chưa đầy một cây số nhưng tập trung những cơ sở thương mại, khách sạn, bưu điện đầu tiên của Sài Gòn.

Năm 1861, khi Sài Gòn lọt vào tay quân Pháp thì con đường này đã có một quá trình dài góp mặt vào sinh hoạt của cư dân địa phương. Nó được biết đến nhiều vì ở đầu con đường, nơi giáp với bờ sông Sài Gòn, từng là nơi vua nhà Nguyễn đến nghỉ ngơi và… tắm (Bến Ngự). Tuy nhiên, từ trước năm 1865, nó cùng 25 con đường khác chỉ mang số thứ tự kế tiếp nhau, từ 1 đến 26. Phải chờ đến ngày 1-2-1865, Đề đốc De La Grandière mới đặt tên cho từng con đường một và con đường số 16 lần đầu tiên mang tên Catinat. Nhiều người không rõ xuất xứ của tên này. Theo một số sử liệu, Catinat là tên một thống chế Pháp sinh năm 1637 và mất năm 1712, phục vụ dưới thời vua Louis XIV. Giữa thế kỷ XIX, Pháp lấy tên Catinat đặt cho một chiếc tàu chiến từng tham gia trận đánh Sài Gòn năm 1859 và dựa vào chi tiết này, De La Grandière đặt cho con đường số 16 tên Catinat.

(Tài liệu của Nguyễn Tiến Quang – France)

Với tôi, hình ảnh con đường Tự Do sang trọng bậc nhứt của Sài Gòn không bao giờ phai mờ trong ký ức của tôi. Thời tuổi trẻ của tôi,  những địa điểm như quán café La Pagode, khách sạn nhà hàng Continental Palace, tiệm kem Brodard, phòng trà Tự Do… trên đường Tự Do đều là nơi tôi thường lui tới.


image002

Quán La Pagode

Những ngày cuối tuần, quán La Pagode đầy những tao nhân mặc khách: nhà báo, nhà văn, các công tư chức của mọi ngành và dĩ nhiên, trong thời chiến những chàng sĩ quan trẻ của mọi binh chủng: nhảy dù, thuỷ quân lục chiến, biệt động quân, bộ binh, thiết giáp...và đặc biệt những anh chàng phi công cao lớn, đẹp trai trong bộ combinaison có huy hiệu cánh bay và chiếc nón ca lô. Bên cạnh những người hùng thời đại là những giai nhân của Sài thành hoa lệ. Khi đó, là một thầy giáo bình thường tôi thấy mình “lép vế” trước những thần tượng của các thiếu nữ Sài Gòn nhưng vẫn thích khung cảnh, không khí và đặc biệt là những chiếc ghế bành êm ái ở đó.


image003

Một kỷ niệm không quên của tôi với khách sạn, nhà hàng Continental Palace thời còn sinh viên là một lần đi khiêu vũ “chui” trong một đêm dạ vũ ở đó nhờ một bác hàng xóm làm phụ bếp của nhà hàng dẫn vào cửa sau vì không có thiệp mời. Khách sạn Continental là nơi mà nhà văn người Anh là Graham Greene làm khung cảnh chính trong cuốn tiểu thuyết The Quiet American (Người Mỹ trầm lặng) đã được hai lần dựng thành phim trong các năm 1957 và 2001.


image004

Quán kem Brodard


Tôi không quên những buổi trưa nóng bức, ngồi trên lầu quán kem Brodard, thưởng thức những món kem ngon ngọt trong không khí mát lạnh từ máy điều hòa không khí.


image005

Phòng trà Tự Do

Thỉnh thoảng, ban đêm tôi đến phòng trà Tự Do của ông Ngô Quốc Cường, nơi quy tụ những giọng ca hàng đầu từ nhạc pop đến nhạc trử tình: từ các ca sĩ “bốc lửa” Ngọc Anh (em Khánh Ly) trong ban nhạc The Revolution, Vi Vân xuất thân từ ban nhạc nữ The Apple Three (Ba Trái Táo) và Carol với cách trình diễn nóng bỏng , chị em Bích Chiêu, Khánh Hà, Anh Tú, con của nhạc sĩ Lữ Liên trong ban nhạc The Blue Jets với phong cách ca hát của Âu Châu  đến những giọng ca “muồi” Phương Hồng Hạnh, Ngọc Minh… và hai giọng ca thượng thặng Khánh Ly và Lệ Thu. Năm 1971, đặc công VC đặt chất nổ tại phòng trà Tự Do làm 15 người chết và 57 người bị thương.

 image006


Sát bờ sông Sài Gòn,  nơi góc đường Tự Do và Bến Bạch Đằng là khách sạn lâu đời Majestic, Khách sạn này được khởi công xây dựng vào năm 1925 với 3 tầng lầu và 44 phòng do một kiến trúc sư người Pháp thiết kế. Năm 1965, chính quyền VNCH cho xây thêm 2 tầng lầu và đổi tên là khách sạn Hoàn Mỹ. Sau hiệp định Genève 1954, Ủy Hội Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến đặt tru sở  trong khách sạn Majestic.  Với sự khích động của CS, một cuộc biểu tình xảy ra tại đây, đám đông xông vào đập phá văn phòng Ủy Hội và các phòng ốc của khách sạn.


image007

 

Trong những năm đầu của thập niên 1970 của miền Nam tự do, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ tổ chức phòng trà ca nhạc Maxim’s bên cạnh khách sạn Majestic, với một phong cách mới, bên cạnh những màn trình diễn ca nhạc, ông còn sáng tác những vỡ nhạc kịch có vũ đạo do hai anh em vũ sư Lưu Hồng và Lưu Bình phụ trách.  Lối trình diễn ở phòng trà này mô phỏng những hí viện hay hộp đêm phương Tây như Broadway ở New York và Moulin Rouge ở Paris.


image008

Nhà hàng Givral


Trên đường Tự Do, đối diện với khách sạn Continental là quán café bánh ngọt Givral, nơi tập trung các nhà báo trong nước và ngoại quốc để săn tin về chiến tranh Việt Nam. Cũng tại đây, tướng tình báo VC nằm vùng Phạm Xuân Ẩn đã lặn sâu trong tạp chí Time để chuyển tin hoạt động của quân đội Mỹ và VNCH về cục R. Mãi đến sau ngày 30/4/1975 tên gián điệp này mới lộ mặt. Cũng như những tên Nam cộng khác, cuối cùng y cũng bị đám Bắc cộng cho về vườn.


image009

Thương xá Eden


Người ta không quên, đường Tự Do là địa điểm có chứa những biểu tượng của thành phố Sài Gòn như Vương Cung Thánh Đường (nhà thờ Đức Bà), Bưu Điện Sài Gòn và trụ sở Hạ Nghị Viện (nhà hát thành phố bây giờ). Thương xá Eden với những cửa hàng mỹ phẩm, nữ trang, đồng hồ, y phục, giày dép nhập cảng từ các nước Tây phương cũng nằm trên đường này.  Trong thương xá Eden (còn được gọi là passage  Eden) có rạp hát Eden mà lầu 2 là thiên đường của những cặp tình nhân sinh viên, học sinh thời đó.

Trên đường Tự Do có một tiệm bán hàng vải ngoại nhập đắt tiền (tôi không nhớ tên) là nơi mà em trai kế tôi, một phi công trực thăng của sư đoàn 3 Không Quân Biên Hòa gặp gở một cô bán hang sau thành người yêu và vợ. Tiếc thay họ không sống với nhau lâu vì trong mùa hè đỏ lửa 1972, em tôi đã gãy cánh trên vòm trời An Lộc.


image010

Tiệm tạp hóa Thái Thạch


Riêng tôi, khi đến đường Tự Do nếu muốn mua các loại rượu Tây như Cognac, Bordeaux; phô-mai Đầu Bò, bơ Bretel, cá hộp Sumaco… thì đến tiệm tạp hoa Thái Thạch ở góc Nguyễn Văn Thinh, chắc chắn tìm được hàng chánh gốc. Còn muốn nghe nhạc có hình (thời đó chưa có video), tôi vào Saigon Departo, uống một chai coca cola và mua một jeton bỏ vào khe của máy scopitone rồi ngồi vừa uống nước vừa thưởng thức bản nhạc có luôn hình ca si đang hát. Gần đó còn có quán café Impérial. Người ta cũng không quên ở đường Tự Do có tiệm ảnh Long Biên mà cậu con trai ông chủ thường được gọi là Dũng Long Biên là người chồng đầu của ca sĩ Thanh Lan.

Tuy nhiên có một điều hơi nghịch lý là trước năm 1975, con mang tên đường Tự Do mà lại cấm xe xích lô lưu thông.  Có lẽ nhà cầm quyền đô thành Sài Gòn thời đó muốn giữ vẻ sang trọng của con đường thanh lịch nhứt thành phố.

Huỳnh Công Ân

Montréal ngày 1/3/2022



15 Tháng Tám 2011(Xem: 108504)
Mang “kỷ niệm trường xưa” chất chứa trong hơn hai trăm trang TTNQ 2011, chúng tôi đã tròn “nhiệm vụ” trao tặng quí thầy.
12 Tháng Tám 2011(Xem: 112498)
Mỗi thành viên của Đại gia đình Ngô Quyền là một cánh én mang lại mùa xuân hạnh ngộ khi đến với nhau...
12 Tháng Tám 2011(Xem: 120914)
Những ngày sinh hoạt với HAIHCHSNQBH cho tôi cảm giác đầm ấm trong tình đồng nghiệp và tình thầy trò. Cám ơn Hội đã cho tôi cơ hội hưởng được thời gian tuyệt vời đó.
06 Tháng Tám 2011(Xem: 118078)
Ý Thơ: Hà Thu Thủy Nhạc: Phạm Chinh Đông Hòa Âm: Đỗ Hải Ca Sĩ: Thanh Duyên
06 Tháng Tám 2011(Xem: 107383)
Từ quê nhà, cách nửa vòng trái đất xa xăm, tôi xin kính lời chúc đại hội thành công viên mãn... Rồi kỷ niệm 60 năm, ai còn ai mất? Xin hãy trọn cuộc vui. Thời gian ơi! xin chậm lại.
06 Tháng Tám 2011(Xem: 123696)
Ngô Quyền nay không chỉ còn là một danh từ riêng rất trân trọng, mà đã trở thành một danh từ chung, một danh dự chung và là niềm thương nhớ đời đời của tất cả chúng ta.
30 Tháng Bảy 2011(Xem: 118892)
các Chs NQ khóa đàn em đã tạo luồng sinh khí mới và góp phần không nhỏ trong sự thành công, trọn vẹn của ngày Đại Gia Đình Ngô Quyền Hội Ngộ Toàn Thế Giới kỳ II này.
29 Tháng Bảy 2011(Xem: 124195)
Thơ Phương Linh - Nhạc Ngô Càn Chiếu – Ngô Càn Chiếu trình bày.
29 Tháng Bảy 2011(Xem: 116320)
ngày 31 tháng 12 tôi sẽ về BH cùng các bạn lớp đệ Tứ của tôi tham dự Họp Mặt Cựu Học sinh Ngô Quyền tổ chức tại trường.
23 Tháng Bảy 2011(Xem: 101754)
Nửa phần đời còn lại có chăng tìm lại được bao niềm vui hạnh phúc nghẹn ngào với mái trường trung học Ngô Quyền của một thời để thương để nhớ…
23 Tháng Bảy 2011(Xem: 123751)
... chúng ta hãy cùng nhau chiêm nghiệm trong yên lặng về ý nghĩa sâu thẳm của sự Hội Ngộ và Chia Ly.
22 Tháng Bảy 2011(Xem: 115988)
Nhạc và lời: Phạm Chinh Đông – Hòa âm: Đỗ Hải – Ca sĩ Thanh Duyên
20 Tháng Bảy 2011(Xem: 115985)
Chắc là những ai đã tham dự chuyến đi này và cả những ai được nghe kể lại sẽ thấy "vui nhất từ trước tới giờ chưa từng có"
14 Tháng Bảy 2011(Xem: 109421)
Thấm thoát đã một tuần sau ngày họp mặt Ngô Quyền Hội Ngộ Toàn Thế Giới lần thứ 2 tại Nam California mà dư âm của ngày họp mặt vẫn còn vấn vương thoang thoảng trong đầu của tôi.
14 Tháng Bảy 2011(Xem: 99667)
Cám ơn Ban Tổ chức Hội Ái Hữu Cựu Học Sinh Ngô Quyền, Cám ơn Thầy Cô, cám ơn tất cả...
14 Tháng Bảy 2011(Xem: 104982)
Chúng tôi không bao giờ quên những nỗi nhọc nhằn của các Em để gíúp chúng tôi có được những ngày sum hợp vui đẹp vừa qua.
30 Tháng Sáu 2011(Xem: 114513)
Nhạc & Lời : Phạm Chinh Đông Hòa Âm : Đỗ Hải Ca Sĩ : Thúy An
17 Tháng Sáu 2011(Xem: 106312)
Bài này là một trong rất ít bài con viết cho Ba nếu có 1 thế giới nào khác thế giới này, mà Ba có thể nghe được thì xin ba hãy mỉm cười,
16 Tháng Sáu 2011(Xem: 100841)
Kính dâng Ba Mẹ và xin lỗi Ba Mẹ, ai con cũng có thể viết cho họ đuợc, viết thư tình, viết công văn, viết thơ tán gái, viết... tùm lum, mà chả mấy khi viết được giòng nào cho Ba Mẹ.