Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Gs. Huỳnh Công Ân - ĐƯỜNG TỰ DO, CON ĐƯỜNG SANG TRỌNG NHẤT CỦA SÀI GÒN XƯA

04 Tháng Ba 202210:35 CH(Xem: 5416)
Gs. Huỳnh Công Ân - ĐƯỜNG TỰ DO, CON ĐƯỜNG SANG TRỌNG NHẤT CỦA SÀI GÒN XƯA



Đường Tự Do, con đường sang trọng nhứt của Sài Gòn xưa

 

Bút ký GS. Huỳnh Công Ân



Nam Kỳ khởi nghĩa tiêu Công Lý

“Đồng Khởi vùng lên mất Tự Do”

(Ca dao sau 1975)

 

Không biết người đặt hai câu thơ trên là ai (có người cho là của thi sĩ Vũ Hoàng Chương?) nhưng về nghĩa đen cũng như nghĩa bóng đều là thực tế thâm thuý về sự đổi tên hai con đường của thành phố Sài Gòn và cuộc đổi đời bi thảm của người dân miền Nam sau biến cố 30/4/1975.

image001

Con đường Tự Do kéo dài từ nhà thờ Đức Bà uy nghi đến khách sạn Majestic lộng lẫy đối diện bờ sông Sài Gòn, xưa là đường Catinat là một trong số rất ít những con đường kỳ cựu nhất, dài chưa đầy một cây số nhưng tập trung những cơ sở thương mại, khách sạn, bưu điện đầu tiên của Sài Gòn.

Năm 1861, khi Sài Gòn lọt vào tay quân Pháp thì con đường này đã có một quá trình dài góp mặt vào sinh hoạt của cư dân địa phương. Nó được biết đến nhiều vì ở đầu con đường, nơi giáp với bờ sông Sài Gòn, từng là nơi vua nhà Nguyễn đến nghỉ ngơi và… tắm (Bến Ngự). Tuy nhiên, từ trước năm 1865, nó cùng 25 con đường khác chỉ mang số thứ tự kế tiếp nhau, từ 1 đến 26. Phải chờ đến ngày 1-2-1865, Đề đốc De La Grandière mới đặt tên cho từng con đường một và con đường số 16 lần đầu tiên mang tên Catinat. Nhiều người không rõ xuất xứ của tên này. Theo một số sử liệu, Catinat là tên một thống chế Pháp sinh năm 1637 và mất năm 1712, phục vụ dưới thời vua Louis XIV. Giữa thế kỷ XIX, Pháp lấy tên Catinat đặt cho một chiếc tàu chiến từng tham gia trận đánh Sài Gòn năm 1859 và dựa vào chi tiết này, De La Grandière đặt cho con đường số 16 tên Catinat.

(Tài liệu của Nguyễn Tiến Quang – France)

Với tôi, hình ảnh con đường Tự Do sang trọng bậc nhứt của Sài Gòn không bao giờ phai mờ trong ký ức của tôi. Thời tuổi trẻ của tôi,  những địa điểm như quán café La Pagode, khách sạn nhà hàng Continental Palace, tiệm kem Brodard, phòng trà Tự Do… trên đường Tự Do đều là nơi tôi thường lui tới.


image002

Quán La Pagode

Những ngày cuối tuần, quán La Pagode đầy những tao nhân mặc khách: nhà báo, nhà văn, các công tư chức của mọi ngành và dĩ nhiên, trong thời chiến những chàng sĩ quan trẻ của mọi binh chủng: nhảy dù, thuỷ quân lục chiến, biệt động quân, bộ binh, thiết giáp...và đặc biệt những anh chàng phi công cao lớn, đẹp trai trong bộ combinaison có huy hiệu cánh bay và chiếc nón ca lô. Bên cạnh những người hùng thời đại là những giai nhân của Sài thành hoa lệ. Khi đó, là một thầy giáo bình thường tôi thấy mình “lép vế” trước những thần tượng của các thiếu nữ Sài Gòn nhưng vẫn thích khung cảnh, không khí và đặc biệt là những chiếc ghế bành êm ái ở đó.


image003

Một kỷ niệm không quên của tôi với khách sạn, nhà hàng Continental Palace thời còn sinh viên là một lần đi khiêu vũ “chui” trong một đêm dạ vũ ở đó nhờ một bác hàng xóm làm phụ bếp của nhà hàng dẫn vào cửa sau vì không có thiệp mời. Khách sạn Continental là nơi mà nhà văn người Anh là Graham Greene làm khung cảnh chính trong cuốn tiểu thuyết The Quiet American (Người Mỹ trầm lặng) đã được hai lần dựng thành phim trong các năm 1957 và 2001.


image004

Quán kem Brodard


Tôi không quên những buổi trưa nóng bức, ngồi trên lầu quán kem Brodard, thưởng thức những món kem ngon ngọt trong không khí mát lạnh từ máy điều hòa không khí.


image005

Phòng trà Tự Do

Thỉnh thoảng, ban đêm tôi đến phòng trà Tự Do của ông Ngô Quốc Cường, nơi quy tụ những giọng ca hàng đầu từ nhạc pop đến nhạc trử tình: từ các ca sĩ “bốc lửa” Ngọc Anh (em Khánh Ly) trong ban nhạc The Revolution, Vi Vân xuất thân từ ban nhạc nữ The Apple Three (Ba Trái Táo) và Carol với cách trình diễn nóng bỏng , chị em Bích Chiêu, Khánh Hà, Anh Tú, con của nhạc sĩ Lữ Liên trong ban nhạc The Blue Jets với phong cách ca hát của Âu Châu  đến những giọng ca “muồi” Phương Hồng Hạnh, Ngọc Minh… và hai giọng ca thượng thặng Khánh Ly và Lệ Thu. Năm 1971, đặc công VC đặt chất nổ tại phòng trà Tự Do làm 15 người chết và 57 người bị thương.

 image006


Sát bờ sông Sài Gòn,  nơi góc đường Tự Do và Bến Bạch Đằng là khách sạn lâu đời Majestic, Khách sạn này được khởi công xây dựng vào năm 1925 với 3 tầng lầu và 44 phòng do một kiến trúc sư người Pháp thiết kế. Năm 1965, chính quyền VNCH cho xây thêm 2 tầng lầu và đổi tên là khách sạn Hoàn Mỹ. Sau hiệp định Genève 1954, Ủy Hội Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến đặt tru sở  trong khách sạn Majestic.  Với sự khích động của CS, một cuộc biểu tình xảy ra tại đây, đám đông xông vào đập phá văn phòng Ủy Hội và các phòng ốc của khách sạn.


image007

 

Trong những năm đầu của thập niên 1970 của miền Nam tự do, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ tổ chức phòng trà ca nhạc Maxim’s bên cạnh khách sạn Majestic, với một phong cách mới, bên cạnh những màn trình diễn ca nhạc, ông còn sáng tác những vỡ nhạc kịch có vũ đạo do hai anh em vũ sư Lưu Hồng và Lưu Bình phụ trách.  Lối trình diễn ở phòng trà này mô phỏng những hí viện hay hộp đêm phương Tây như Broadway ở New York và Moulin Rouge ở Paris.


image008

Nhà hàng Givral


Trên đường Tự Do, đối diện với khách sạn Continental là quán café bánh ngọt Givral, nơi tập trung các nhà báo trong nước và ngoại quốc để săn tin về chiến tranh Việt Nam. Cũng tại đây, tướng tình báo VC nằm vùng Phạm Xuân Ẩn đã lặn sâu trong tạp chí Time để chuyển tin hoạt động của quân đội Mỹ và VNCH về cục R. Mãi đến sau ngày 30/4/1975 tên gián điệp này mới lộ mặt. Cũng như những tên Nam cộng khác, cuối cùng y cũng bị đám Bắc cộng cho về vườn.


image009

Thương xá Eden


Người ta không quên, đường Tự Do là địa điểm có chứa những biểu tượng của thành phố Sài Gòn như Vương Cung Thánh Đường (nhà thờ Đức Bà), Bưu Điện Sài Gòn và trụ sở Hạ Nghị Viện (nhà hát thành phố bây giờ). Thương xá Eden với những cửa hàng mỹ phẩm, nữ trang, đồng hồ, y phục, giày dép nhập cảng từ các nước Tây phương cũng nằm trên đường này.  Trong thương xá Eden (còn được gọi là passage  Eden) có rạp hát Eden mà lầu 2 là thiên đường của những cặp tình nhân sinh viên, học sinh thời đó.

Trên đường Tự Do có một tiệm bán hàng vải ngoại nhập đắt tiền (tôi không nhớ tên) là nơi mà em trai kế tôi, một phi công trực thăng của sư đoàn 3 Không Quân Biên Hòa gặp gở một cô bán hang sau thành người yêu và vợ. Tiếc thay họ không sống với nhau lâu vì trong mùa hè đỏ lửa 1972, em tôi đã gãy cánh trên vòm trời An Lộc.


image010

Tiệm tạp hóa Thái Thạch


Riêng tôi, khi đến đường Tự Do nếu muốn mua các loại rượu Tây như Cognac, Bordeaux; phô-mai Đầu Bò, bơ Bretel, cá hộp Sumaco… thì đến tiệm tạp hoa Thái Thạch ở góc Nguyễn Văn Thinh, chắc chắn tìm được hàng chánh gốc. Còn muốn nghe nhạc có hình (thời đó chưa có video), tôi vào Saigon Departo, uống một chai coca cola và mua một jeton bỏ vào khe của máy scopitone rồi ngồi vừa uống nước vừa thưởng thức bản nhạc có luôn hình ca si đang hát. Gần đó còn có quán café Impérial. Người ta cũng không quên ở đường Tự Do có tiệm ảnh Long Biên mà cậu con trai ông chủ thường được gọi là Dũng Long Biên là người chồng đầu của ca sĩ Thanh Lan.

Tuy nhiên có một điều hơi nghịch lý là trước năm 1975, con mang tên đường Tự Do mà lại cấm xe xích lô lưu thông.  Có lẽ nhà cầm quyền đô thành Sài Gòn thời đó muốn giữ vẻ sang trọng của con đường thanh lịch nhứt thành phố.

Huỳnh Công Ân

Montréal ngày 1/3/2022



09 Tháng Ba 2024(Xem: 573)
Năm nay xuân Giáp Thìn cây anh đào tật nguyền lại nở rộ từ những ngày chớm tết cho đến giờ này. Ông dự định sẽ mời vài người bạn thân ghé nhà để uống trà thưởng hoa như dạo nào…
01 Tháng Ba 2024(Xem: 575)
Anh hùng chỉ là người của một thời, một giai đoạn. Nhưng người tử tế đòi hỏi sự hy sinh thiệt thòi cả một đời! Miền Nam Việt Nam có thể không có nhiều anh hùng, nhưng những người có một tấm lòng và người tử tế thì không thiếu.
01 Tháng Ba 2024(Xem: 667)
Cũng đã khá lâu tôi có nghe vài người bạn kể rằng họ có xem một bộ phim Đại Hàn có tựa đề là “Bản Tình Ca Mùa Đông”. Tôi nghe rồi cũng bỏ qua chứ không quan tâm gì
01 Tháng Ba 2024(Xem: 457)
Tôi cám ơn bác sĩ rồi theo con ra khỏi phòng mạch. Mọi sự vật trong toà nhà như sáng hẳn lên và rõ ràng, khi ra ngoài, tôi nắm lấy tay con gái, reo lên -Mẹ đã thấy được chiếc lá cây rung rinh trong gió… từng chiếc lá, không phải một khối xanh lay động như trước nữa.
01 Tháng Ba 2024(Xem: 610)
Trong tiếng Việt giàu đi với sang. Nhưng thời nay, giàu tiền thì nhiều nhưng mà sang thì không có mấy, đốt đuốc cũng khó tìm ra.Bởi sang nằm trong cốt cách, trong cách ứng xử, trong ngôn ngữ thể hiện,
01 Tháng Ba 2024(Xem: 582)
Cây ngọc lan nhân chứng cuối cùng của nhà xứ Tâng đã chứng kiến bao nhiêu cảnh vật đổi sao rời không còn nữa. Cảnh vật và con người trăm năm cũ nay chỉ còn là chuyện kể khúc còn, khúc mất mà thôi.
24 Tháng Hai 2024(Xem: 775)
Người già tức là người lớn tuổi, còn gọi là người nhiều tuổi hay người cao niên… Thế thì bao nhiêu tuổi mới được gọi là người già, người lớn tuổi hoặc người cao niên?
23 Tháng Hai 2024(Xem: 766)
Tình yêu thật sự đã hiếm; tình bạn thật sự còn hiếm hơn”. Tình bạn giữa tôi và Cát Đằng quả là hiếm có. Cát Đằng, tên một loài hoa leo có màu xanh pha tím, mỏng mảnh. Bạn tôi cũng dịu dàng, mềm mại, quý phái như hoa.
23 Tháng Hai 2024(Xem: 997)
Khi hay tin một người bạn đồng nghiệp mới qua đời làm tôi hồi tưởng lại những kỷ niệm khi tôi mới bước chân vào nghề. Những kỷ niệm có vui có buồn đã theo tôi suốt cả cuộc đời dù muốn quên cũng không quên được.
17 Tháng Hai 2024(Xem: 1083)
Lại một năm nữa sắp trôi qua, dù trí thông minh nhân tạo ngày nay đã có thể viết văn, sáng tác thơ, làm phim ảnh một cách dễ dàng, nhưng tôi vẫn thích theo lối cũ, ngồi mò mẫm để viết chút tản mạn chuẩn bị chào đón năm Giáp Thìn 2024.
17 Tháng Hai 2024(Xem: 1005)
Làm sao quên được cái thời hoang sơ của thành phố Đà Lạt. Phong cảnh hữu tình và người thì dễ thương…
16 Tháng Hai 2024(Xem: 862)
Ý Như Vạn Sự là sự bùng vỡ của Trí Tuệ và Từ Bi cùng lúc. Trí Tuệ vì nhận chân bản tánh Như của vạn sự. Từ Bi vì sự bùng vỡ của tình thương yêu bình đẳng đối với vạn sự, cho phép vạn sự là chính nó, tự vận hành theo chu kỳ tuần hoàn sinh-trụ-hoại-diệt của chính nó.
16 Tháng Hai 2024(Xem: 996)
Hà ô Lôi là ai nhỉ? Chỉ được biết Hà Ô Lôi là một tiếng hát tuyệt vời, ảo diệu có thể làm mê hoặc lòng người. Nhưng vì cách đây đã năm thế kỷ nên không có cách gì ghi lại được tiếng hát đó. Người đời sau muốn nghe lại được nó, chỉ còn mỗi một con đường : nghe câu truyện kể về Hà ô Lôi
16 Tháng Hai 2024(Xem: 816)
Bởi vậy, nếu có chàng nào ngơ ngác lạc vào xóm tui, hỏi nhà cô Loan, thì phần nhiều sẽ nhận được câu trả lời rất... chảnh, rất lạnh lùng rằng: - Xóm này hổng có ai tên Loan hết á! Ủa, đang yên đang lành, Tết đến mần chi, để tôi bỗng nhớ da diết xóm cũ thương yêu của tôi thế này! Thôi, tui đi khóc đây.
07 Tháng Hai 2024(Xem: 1709)
Trong cuộc sống của chúng ta đôi khi có những cuộc gặp gỡ thật tinh cờ … dù ngắn ngủi nhưng cũng để trong lòng nhau những tình cảm quý mến chân tinh và trân trọng
06 Tháng Hai 2024(Xem: 778)
Phải chăng Tiếu ngạo giang hồ thể hiện được tính lãng mạn cao độ, khát vọng tự do của con người? Phải chăng đó cũng là tâm thức và nỗi khát vọng của chính tác giả Kim Dung?
05 Tháng Hai 2024(Xem: 719)
Các cựu học sinh nổi tiếng của trường này là hoàng đế Bảo Đại, quốc vương Sihanouk, tổng trưởng dân vận chiêu hồi Hoàng Đức Nhã, chuẩn tướng Dương Mộng Bảo…
03 Tháng Hai 2024(Xem: 1719)
Có thể nói đọc báo Xuân trong những ngày Tết là thú tiêu khiển tao nhã, là món ăn tinh thần lành mạnh, là nét đẹp văn hóa của cha ông đã có từ xa xưa,
29 Tháng Giêng 2024(Xem: 975)
Tết con rồng thứ ba của thế kỷ 21 sẽ bắt đầu từ ngày 10 tháng 2 – 2024. Mong rằng suốt năm con rồng đừng có thêm biến cố chết người để khỏi nghe các lời bàn của các nhà mê tiên tri