Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Sưu Tầm - ĐI CHỢ TÍNH TIỀN

20 Tháng Mười Một 201312:00 SA(Xem: 17686)
Sưu Tầm - ĐI CHỢ TÍNH TIỀN



Đi chợ tính tiền.

di_cho_tinh_tien-content

 

(Nguồn: Posted by thvt on 28.10.2013)

Cô Gioãn thị Minh Hải sưu tầm - Cô Lê Thị Thu chuyển.

 

”Đi chợ tính tiền” là một bài ca dao lục bát. Bài đã được in làm Bài Học Thuộc Lòng cho học sinh lớp “sơ đẳng” (tức lớp 3) trong sách Quốc Văn Giáo Khoa Thư năm 1948. Bài thơ kể chuyện một người phụ nữ đi chợ về, phải trình bày minh bạch, rõ ràng việc chi tiêu với chồng.

Ngày xưa khi học bài này thầy giáo chỉ nêu đại ý như rứa, đồng thời nêu bật tính đảm đang, khéo vén của người phụ nữ xưa… sau đó yêu cầu học sinh học thuộc. Thầy không giảng về bài toán ẩn trong bài thơ, có lẽ vì thời thế đã khác (Khoảng năm 1958, chưa được vào trường công lập, người viết học với Ông giáo… ở khoảng giữa cầu An Cựu và lăng Vạn Vạn, không biết có phải là thân sinh của nhà văn Hải Triều không?) đồng tiền cũng đã đổi thay, hoặc giải bài toán chắc chi những học trò nhỏ hiểu được.

Đã hơn năm mươi năm, bây giờ người học trò xưa đang ngồi ôm tóc trắng… một ngày mưa ngồi buồn chợt nhớ thầy đồ nơi xóm cũ ngày xưa chừ không còn, nhưng bài thơ vẫn còn đọng mãi trong đầu của bài Học thuộc lòng thuở ấy. Bèn tìm giấy giải thử.

Ngay câu thơ đầu tiên đã gặp ngay vấn nạn.”Một quan tiền tốt mang đi”.

Một quan là bao nhiêu? Quan là đồng tiền cổ, những người muôn năm cũ giờ không còn, biết hỏi ai đây? Chợt nghe vang vang trong đầu một bài nhạc của nhạc sĩ Văn Phụng:

Một quan là sáu trăm đồng.

Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi.

(Thơ của Nguyễn Bính).

 

Vận dụng cả 4 phép tính cộng trừ nhân chia, đảo xuôi ngược, lên xuống… mãi vẫn không đủ 600 đồng cho một quan tiền!

Lại phải đi tìm trong lịch sử. Trong một ngàn năm Bắc thuộc,dân Việt không có đồng tiền riêng. Mãi đến sau khi Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán, dân Việt vẫn còn dùng đến đồng tiền của phương Bắc.

Đến năm 968, Đinh Bộ Lĩnh sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, lên ngôi hoàng đế với đế hiệu Đinh Tiên Hoàng, niên hiệu Thái Bình. Năm 970 nhà vua đã cho đúc những đồng tiền Thái Bình Hưng Bảo. Đây chính là những đồng tiền đầu tiên của người Việt. Từ đó tiếp đến những triều đại sau đều theo.

Đơn vị để tính tiền xưa gồm có : quan, tiền, đồng. Mỗi quan có giá trị là 10 tiền, mỗi tiền bằng bao nhiêu đồng tùy theo quy định của mỗi thời đại. Theo sử sách giá trị đồng tiền các thời đại như sau:

 

1/ Năm 1225 vua Trần Thái Tông định phép dùng tiền. 1 quan bằng 10 tiền. 1 tiền bằng 70 đồng.

2/ Năm 1428 vua Lê Thái Tổ cho đúc tiền Thuận Thiên. 1 quan bằng 10 tiền. 1 tiền bằng 50 đồng.

3/ Năm 1439,vua Lê Thái Tông quy định 1 quan bằng 10 tiền ,1 tiền bằng 60 đồng.

Như vậy 1 quan = 10 tiền = 600 đồng.

Từ đó các triều đại về sau, mỗi khi đúc một loại tiền mới đều theo tỷ lệ này, cho đến cuối triều Nguyễn năm 1945. Chỉ có tên đồng tiền là thay đổi theo tên hiệu.

Năm 1905, chính quyền bảo hộ Bắc kỳ cho phát hành loại tiền đúc bằng

hợp kim kẽm. Loại tiền này mặt trước in chữ Pháp, mặt sau ghi chữ Hán, có giá trị tương đương các loại tiền đồng như Gia Long Thông Bảo, Minh Mệnh Thông Bảo, Thiệu Trị Thông Bảo và Tự Đức Thông Bảo.

Trong những đời vua sau của nhà Nguyễn còn có thêm hai đồng tiền khác là Khải Định Thông Bảo và Bảo Đại Thông Bảo, hai loại tiền này không đúc như những đồng tiền xưa mà được dập bằng máy dập nhập từ nước Pháp.

Đến đây chắc chắn là bài toán ẩn bên trong bài ca dao đã giải được. Ghi lại như sau, bên phải là các phép tính đã giải.tải xuống

 

ĐI CHỢ TÍNH TIỀN

Một quan tiền tốt mang đi = 600

Nàng mua những gì chàng tính chẳng ra.

Thoạt tiên mua ba tiền gà, 3×60 = 180

Tiền rưỡi gạo nếp với ba đồng trầu. 60+30+3 = 93

Trở lại mua sáu đồng cau = 6

Tiền rưỡi miếng thịt, giá rau mười đồng. (1,5×60)+10 = 100

Có gì mà tính chẳng thông?

Tiền rưỡi gạo tẻ,sáu đồng chè tươi. 60+30+6 = 96

Ba mươi đồng rượu chàng ơi, = 30

Ba mươi đồng mật, hai mươi đồng vàng. 30+20 = 50

Hai chén nước mắm rõ ràng,

Hai bảy mười bốn, kẻo chàng hồ nghi. 2×7 = 14

Hăm mốt (21) đồng bột nấu chè, = 21

Mười đồng nải chuối, chẵn thì một quan. = 10

CỘNG = 600

Trong sách QVGKT, bên dưới bài học thuộc lòng này có 3 từ giải nghĩa, ghi nguyên văn như sau:

“GIẢI NGHĨA:

Tiền tốt = tiền tiêu được.

Vàng = đồ làm bằng giấy cúng rồi đốt đi.

Hồ nghi = ngờ vực, không biết rõ”.

 

Những giải nghĩa này chỉ để giải thích cho lớp học trò tóc còn để chỏm, dễ hiểu, dễ nhớ. Đi chợ tất phải đem theo tiền, tiền phải có giá trị trong mua bán… là chuyện đương nhiên. Nhưng sao gọi là tiền tốt?

Một bài ca dao được lưu truyền, được in trong sách giáo khoa từ lúc ra đời (Bản in đầu tiên năm 1927) đến lúc cải tiến thay đổi, không lẽ vì bí vần mà viết vụng thế sao! Thế là người viết phải đi tìm tiếp.

Có một giai thoại trong văn học về Bà Chúa thơ Nôm. Chuyện kể rằng Hồ Xuân Hương thiếu tiền bèn hỏi mượn của Chiêu Hổ 5 quan để tiêu tạm.

Chiêu Hổ gởi tiền đến, đếm hoài vẫn chỉ thấy có 3 quan. Nữ sĩ bèn làm bài thơ trách người cho mượn tiền:

Sao nói rằng năm chỉ có ba.

Trách người quân tử hẹn sai ra.

Bao giờ thong thả lên chơi nguyệt.

Nhớ hái cho xin nắm lá đa.

 

Chiêu Hổ họa lại:

Rằng gián thì năm, quý có ba.

Bởi người thục nữ tính không ra.

Ừ rồi thong thả lên chơi nguyệt.

Cho cả cành đa lẫn củ đa.

Trong bài họa của Chiêu Hổ có chữ gián và quý. Đây là cơ sở dẫn người viết đi tìm tiếp. Đã “có công tất… chồng không phụ”, kết quả đã tìm được:

Khoảng thế kỷ 18, dưới triều vua Minh Mạng có hai loại tiền lưu hành.

Đó là tiền quý và tiền gián, tỷ lệ như sau: 1quan quý = 600đồng. 1 quan gián chỉ bằng 360 đồng.

Khi hỏi mượn tiền, Hồ Xuân Hương chỉ nói mượn 5 quan, không nói là quan gì. Gặp lúc Chiêu Hổ chắc cũng đang thiếu nên chỉ cho mượn số tiền thấp xuống, nhưng vẫn đủ 5 quan:

Quan quý : 3×600 = 1800 đồng

1800:360 = 5 quan gián

Giá trị của các loại tiền xưa như thế nào? Đây là những số liệu về lương tiền dưới triều vua Minh Mạng.

-Quan Nhất Phẩm lãnh mỗi năm 400 quan, 300 phương gạo, 70 quan tiền Xuân Phục, tức tiền áo quần.

-Quan Chánh ngũ phẩm, hàng tri phủ mỗi năm lương 40 quan, 43 phương gạo, 9 quan tiền Xuân Phục.

-Lính, thơ lại, phục dịch… lương mỗi tháng 1quan tiền, 1 phương gạo.

Đồng quan ngày xưa nó to thế. Chẳng trách người ta bỏ… quan ra để mua phẩm hàm, chức tước… để được làm quan! Chẳng trách người phụ nữ ” thời xưa”(tên khác của bài thơ Trăng sáng vườn chè) quên cả thanh xuân, gác tạm những ẩn ức, dồn nén để một ngày chồng vinh qui về làng… cùng nhau trải trọn trong một đêm trăng!

Qua những số liệu vừa tìm được, ta có thể thấy rõ bài ca dao “Đi chợ tính tiền” xuất hiện sớm nhất phải từ thời Minh Mạng. Bởi từ lúc này mới có “Một quan tiền TỐT”mang đi. Tiền tốt chính là tiền quý, phân biệt với tiền gián có giá trị thấp hơn. Cũng thấy được người phụ nữ trong một buổi chợ quê đã tiêu số tiền bằng lương tháng một người lính. Nhà nàng chắc phải có chuyện quan hôn, kỵ giỗ chi đây!

Thật thú vị, để giải bài toán ẩn bên trong bài ca dao, đã phải đi loanh quanh, lòng vòng. Gặp những bài thơ hay, giai thoại đẹp, biết thêm vài điều về lịch sử… Nếu không có Internet chắc gì người viết đã giải được bài toán ẩn bên trong bài ca dao cổ? Chỉ nghĩ đến kho sách phải lục tìm, những thư viện phải đi đến… đã thấy chồn chân chẳng muốn trèo !

 

HAVE A NICE DAY.

Lính thủy .

28 Tháng Tám 2015(Xem: 17691)
Liệu Đế quốc Trung Cộng có "may mắn" thoát được số phận tan vỡ ra từng mảnh hay không và phe nào sẽ thắng thế trong cuộc tranh chấp quyền lực đẩm máu ?
21 Tháng Tám 2015(Xem: 17204)
Tất cả thành viên đều tốt nghiệp từ trường Ngô Quyền và đứng đầu điều khiển Nhóm là chs-NQ Bùi Quang Hội (khóa 6 NQ). Trong thời gian qua, Nhóm đã tạo nên tên tuổi tại xứ Bưởi với một số sản phẩm kỹ nghệ mới lạ đáng chú ý như được trình bày trong bức thư và trong phần phỏng vấn truyền hình dưới đây
06 Tháng Bảy 2015(Xem: 24297)
Những tràng pháo bông mừng lễ độc lập của Mỹ tối qua chừng như cháy bùng lại chiều ngày 5 tháng 7 ở Vancouver Canada trong mắt của các cô cầu thủ áo trắng đã góp phần đưa cup vô địch WWC về lại Mỹ.
06 Tháng Bảy 2015(Xem: 12449)
Chúc mừng đội tuyển USA, cám ơn những đường banh tuyệt vời của các em, các cháu.Lịch sử bóng đá sẽ mãi ghi thành tích hôm nay -"16 phút mở đầu trận đấu, đội tuyễn nữ Hoa Kỳ đã tung lưới đối thủ 4 lần, mở tỉ số 4-0"-
23 Tháng Giêng 2015(Xem: 14260)
5 loại ung thư mà dễ gây thiệt hại đến tính mạng cho phụ nữ là (theo thứ tự nhiều nhất): ung thư vú,
22 Tháng Giêng 2015(Xem: 13554)
Một công việc có ích cho văn hoá VN, do Đỗ Quang Tỏa một chs-NQ khóa 6 (con trai Thầy Đỗ Trọng Thạc, dạy Pháp văn trường Ngô Quyền) khởi xướng.
23 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 13618)
Tổng số có 502,165 ngọn đèn thắp sáng giáng sinh năm nay tại Australia đã phá kỷ lục Guinness
14 Tháng Mười Một 2014(Xem: 11675)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để thưởng thức: MÙA THU - tiếng hát Mai Hương Nguyễn Thị Thêm thực hiện
20 Tháng Mười 2014(Xem: 11378)
Bây giờ chị Kiều rời cuộc chơi trước nhất, trong tình thương mến của tất cả bạn bè. Ngày tiễn biệt chị Huỳnh Thị Xuân Kiều, tôi tin sẽ ấm áp hơn hẳn với ân tình bất tận của nhóm bạn lớp Vàng Anh.
30 Tháng Chín 2014(Xem: 14709)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh
28 Tháng Chín 2014(Xem: 15248)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh
28 Tháng Chín 2014(Xem: 14356)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh
28 Tháng Chín 2014(Xem: 15786)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh
28 Tháng Chín 2014(Xem: 14950)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh
23 Tháng Chín 2014(Xem: 14857)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem Slideshow.
22 Tháng Chín 2014(Xem: 16207)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow và bấm vào ô vuông ở cuối khung góc phải (Full screen) để mở lớn màn ảnh NGÀN THU VĨNH BIỆT NGUYỄN XUÂN HOÀNG - Đỗ Dung thực hiện .
20 Tháng Chín 2014(Xem: 14895)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow 1. NXH - GIA ĐÌNH VÀ BẠN HỮU Nguyễn Thị Thêm thực hiện
20 Tháng Chín 2014(Xem: 14061)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow 2.CHÂN DUNG NGUYỄN XUÂN HOÀNG - Nguyễn Thị Thêm thực hiện
19 Tháng Chín 2014(Xem: 13927)
*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để xem slideshow Tưởng Niệm Thầy Nguyễn Xuân Hoàng - Kiều Oanh Trịnh thực hiện
19 Tháng Chín 2014(Xem: 22531)
Cầu nguyện ơn trên trong giấc ngủ an lành, dẫn đưa hương linh của Thầy sớm về cõi Phật.
16 Tháng Tám 2014(Xem: 18051)
Được tin chị Chu Diệu Thi bị bịnh, một số bạn cùng lớp với chị ở miền Bắc Cali, weekend vừa qua xuôi nam về Quận Cam thăm chị, như Huỳnh Quan Minh, Lê Văn Tới ...
05 Tháng Tám 2014(Xem: 16498)
Ngoài việc trưng bày hình ảnh, biểu diễn âm nhạc, hay bày bán các món ăn đặc sản địa phương… thì trang phục dân tộc ba miền Nam – Trung – Bắc được các trại sinh rộn ràng phô diễn.
01 Tháng Tám 2014(Xem: 15348)
”Gia đình cựu Hướng Đạo Sinh Ngô Quyền – Biên Hòa xin cất tiếng hát “Nguồn Thật” thay lời tiễn biệt quí Trưởng. Noi gương quí Trưởng, chúng em luôn luôn “ Sắp Sẵn” và trân trọng giữ gìn ba lời tuyên hứa của Hướng Đạo Sinh…
26 Tháng Bảy 2014(Xem: 19377)
Tham dự trại Thẳng Tiến 10, gia đình cựu HĐS Ngô Quyền – Biên Hòa có 05 Trưởng niên tham dự, gồm các Trưởng: Đỗ Quốc Tuyến, Huỳnh Quang Phước, Mai Quan Vinh, Diệp Hoàng Mai và Đặng Vũ Giang.
25 Tháng Bảy 2014(Xem: 18380)
Tình bạn tình đồng môn vẫn đậm đà, văng vẳng đâu đây vẫn còn nghe nhạc phẩm “ Có Những Người Anh”
18 Tháng Bảy 2014(Xem: 13878)
Trưa hôm qua, chuyến bay hãng hàng không Lufthansa (được đặc biệt đổi tên thành: Fanhansa) đưa toàn bộ hội tuyển Đức & đoàn tùy tùng bay về thủ đô Berlin.
15 Tháng Bảy 2014(Xem: 15633)
Cảnh sát chống bạo động Argentina hôm qua phải dùng đến vòi rồng và hơi cay để đối phó với các cổ động viên gây rối sau khi đội nhà để mất chức vô địch World Cup vào tay tuyển Đức.
13 Tháng Bảy 2014(Xem: 14661)
- Người Xứ Bưởi - Trước trận chung kết: Ai thắng ai bại ? - Văn Quang - Từ giã người tình World Cup 2014 - Trần Công Hưng - Cái chết của một nền bóng đá? - Nguyễn Văn Khanh - Brazil và World Cup: Thôi thế thì chia tay! - Ngô Nhân Dụng - Chung kết
11 Tháng Bảy 2014(Xem: 15666)
- NƯỚC MẮT BRAZIL - ĐỨC VÀ BRAZIL MỪNG CHIẾN THẮNG - NGƯỜI VIỆT ỦNG HỘ ĐỘI MỸ
09 Tháng Bảy 2014(Xem: 12944)
Không thể tưởng tượng nổi : chỉ cần 29 phút đầu Đức đã hạ Ba Tây 5:0 Cầu thủ Suarez & Bức họa "Cắn nhau" tại Vienna (Áo) mắc nhứt thế giới?