Phan Phú Hiệp - NGÀY XUÂN - TẢN MẠN VỀ NHẠC XUÂN

NGÀY XUÂN- TẢN MẠN VỀ NHẠC XUÂN

Với nhiều người trên thế giới, “Happy New Year" của ban nhạc ABBA là bài hát không thể thiếu trong thời khắc đón chào năm mới. Giai điệu mượt mà, sâu lắng của bài hát vang lên khắp nơi để chúc mừng năm mới, đã trở nên quen thuộc và hằn sâu trong tâm trí của nhiều người VN từ thập niên 1980s đến nay.

Nhưng theo thiển ý của tôi, bài chúc Xuân hay, đầy đủ và có ý nghĩa nhất chính là bài “Ly Rượu Mừng “của NS Phạm Đình Chương. Giai điệu tươi vui, lạc quan với ca từ rất đẹp và chuẩn mực của bài hát khiến cho người nghe cảm thấy hứng khởi,thêm yêu đời, yêu người cùng chan chứa hy vọng về một năm mới no ấm đủ đầy và tương lai tươi sáng của nước nhà khi kết thúc chiến tranh.

Thật vậy, mỗi độ Xuân về tết đến, trong không khí tươi vui, rộn ràng đón năm mới, bài hát “Ly Rượu Mừng” lại vang lên khắp nơi gửi lời chúc đến với mọi giai tầng trong xã hội có cuộc sống tươi đẹp nhiều hứa hẹn trong năm mới:

"Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi. Mừng anh nông phu vui lúa thơm hơi. Người thương gia lợi tức. Người công nhân ấm no. Thoát ly đời gian lao nghèo khó...♪”

Và năm mới với niềm mong ước lớn nhất của mọi người là đất nước được hòa bình, gia đình sum họp:

"Chúc non sông hoà bình, hoà bình. Ngày ấy quê hương yên vui. Ngày máu xương thôi tuôn rơi, đợi anh về trong chén tình đầy vơi ...♪”

Quả thật tính nhân bản của bài hát đã làm rung động trái tim của bao thế hệ người VN mỗi độ Xuân về, cho nên có thể nói đây là bài Nhạc Xuân kinh điển và tiêu biểu của người miền Nam VN.

Cùng với việc nâng ly chúc Tết trong ngày đầu Xuân, mọi người không quên gửi những cánh thiệp Xuân đi khắp nơi để gửi đến tha nhân những lời chúc tốt đẹp trong năm mới,với niềm mong ước lớn nhất là đất nước được thanh bình để người thương được trở về với người thương:

“Tôi chúc muôn người mọi điều ước muốn. Non nước vinh quang trong tia nắng thanh bình. Để người anh lính chiến quay về gia đình. Tìm vui bên lửa ấm... ♪ “(Cánh Thiệp đầu Xuân— Lê Dinh-Minh Kỳ)

Để ca tụng vẻ đẹp êm ả, thanh bình, tươi thắm của quê hương khi tiết trời đã vào xuân, nhiều nhạc sĩ tài hoa của miền Nam đã sáng tác những nhạc phẩm vui tươi, rộn ràng của mùa Xuân khi muôn hoa đua nở, chim hót ríu rít trên cành, qua đó, phác họa ra những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và sống động :

“Xuân đã về, Xuân đã về. Kìa bao ánh Xuân về tràn lan mênh mông.Trên cánh đồng, chim hót mừng. Đang thướt tha từng đàn tung bay vui say…♪” (Xuân Đã Về -- Minh Kỳ)

 “Xuân đã đến rồi, gieo rắc ngàn hồn hoa xuống đời.Vui trong bình minh muôn loài chim hót vang mọi nơi. Đem trong tiếng cười, cho kiếp người tình thương đắm đuối. Ánh Xuân đem vui với đời…♪” (Đón Xuân- Phạm Đình Chương).

Trong cảnh thiên nhiên tươi đẹp ấy, làn gió mát của mùa Xuân cũng đã đem lại sức sống mới cho muôn loài:

“Gió mùa Xuân tới, cánh hồng tươi thắm trong nắng vàng. Muôn bướm tung bay, mang sắc tươi phô cùng trời sáng…♪” (Gió Mùa Xuân Tới - Hoàng Trọng)

Hòa với không khí tươi vui của mùa Xuân, nhạc phẩm “Câu Chuyện đầu năm”- của NS. Hoài An đã phác họa một bức tranh Xuân thanh bình khi các thiện nam, tín nữ đi lễ Chùa đầu năm cầu mong một năm mới hạnh phúc và mọi ước nguyện đều được thành tựu:  

 “Trên đường đi lễ xuân đầu năm. Qua một năm ruột rối tơ tằm. Năm mới nhiều ước vọng chờ mong. May nhiều rủi ít ngóng trông. Vui cùng pháo nổ rượu hồng…♪”

Một năm bắt đầu từ mùa Xuân, cuộc đời của mỗi người bắt đầu từ tuổi trẻ. Xuân về cây cối đâm chồi nẫy lộc, đã mang lại sức sống mới cho mọi người, đặc biệt là giới trẻ, thêm vui tươi hăng hái để kiến tạo một tương lai tốt đẹp:

“Xuân thắm tươi, đôi én bay cao tít trời. Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng vui reo. Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm.Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời Xuân thắm tươi…♪” (Xuân Và Tuổi trẻ---La Hối)

Đề cập đến tình yêu đôi lứa, có bài nhạc Xuân mạng giai điệu trữ tình và lãng mạn, đưa người nghe chìm vào giấc mộng đẹp của ngày Xuân:

“Mối tình đầu Xuân ai thấu chăng. Lòng tha thiết vương theo tiếng đàn. Mơ đời ái ân những ngày phong trần. Sống trong mộng đẹp ngày Xuân… Ngây thơ giáng huyền đến trong mơ. Lòng em bớt sầu. Mộng vàng phút tan theo gió chiều. Biết em về đâu …♪” (Mộng Chiều Xuân- Ngọc Bích)

Ngoài ra, cũng có bài nhạc Xuân nói lên nỗi nhớ nhung, khắc khoải của người em gái hậu phương đã không cảm nhận được thi vị của mùa Xuân đang đến, khi vắng bóng người thương:  

“Xuân đã về Anh có hay. Hoa bướm vui mùa sum vầy. Nơi phương trời Anh có nhớ. Một người luôn nhắc tên Anh. Và mơ duyên lứa đôi…♪” (Nếu Xuân Nầy Vắng Anh-Bảo Thu)

Nhưng những ngày Xuân yên bình ở hậu phương rộn rã niềm vui, có những bài hát giúp mọi người không quên những anh chiến sĩ ngoài tiền đồn xa xôi:

 "Ngày đầu một năm, giữa tiền đồn heo hút xa xăm. Có người lính trẻ, đón mùa Xuân bằng phiên gác sớm.♪. “(Ngày Đầu Một Năm - Anh Chương). 

Trong hoàn cảnh chiến tranh, người chiến sĩ trên tuyến đầu đón Xuân thầm lặng trong hoàn cảnh thiếu thốn:

“E tết lại không rượu mềm môi. Không bánh không trà chẳng hạt dưa. Chắc lại mừng Xuân bằng phần lương khô. Đón giao thừa bằng đèn hỏa châu rơi….♪” (Thư Xuân Trên Rừng Cao- Trịnh Lâm Ngân)

Nơi tiền đồn xa xôi heo hút , không gian và thời gian như lắng đọng , người lính chiến chỉ  cảm nhận được Xuân về khi thấy mai rừng nở rộ, và niềm mong ước đơn giản của anh vào mùa Xuân, là nhận được thư của người em gái hậu phương:

“Đồn anh đóng ven rừng mai. Nếu mai không nở, anh đâu biết Xuân về hay chưa? Chờ em một cánh thư Xuân, nhớ thương gom đầy. Cho chiến sĩ vui miền xa xôi... ♪” (Đồn Vắng Chiều Xuân- Trần thiện Thanh)

Cũng nơi tuyến đầu xa xôi ấy, trong một phiên gác đêm giao thừa, người chiến sĩ mơ tưởng về những mùa Xuân đầm ấm hạnh phúc cùng với gia đình nơi quê nhà:

“Đón Giao Thừa một phiên gác đêm. Chào xuân đến súng xa vang rền. Xác hoa tàn rơi trên báng súng. Ngỡ rằng pháo tung bay, ngờ đâu hoa lá rơi…Ngồi ngắm mấy nóc chòi canh. Mơ rằng đây mái nhà tranh. Mà ước chiếc bánh ngày Xuân. Cùng hương khói vương niềm thương…♪”
;

Nhưng mơ ước đơn giản ấy của người trai thời ly loạn dường như quá xa vời khi đất nước còn đắm chìm trong khói lửa chiến chinh, nên dù rất yêu mùa Xuân, anh cũng thầm mong Xuân đừng đến khi đất nước còn tang thương vì cuộc chiến:

“Nếu Xuân về tang thương khắp lối .Thương này khó cho vơi, thì đừng đến Xuân ơi! …♪” (Phiên Gác Đêm Xuân - Nguyễn văn Đông)

Trong những ngày Xuân xa nhà, người chiến sĩ day dứt nhớ về Mẹ già cùng đàn em nhỏ dại, và tha thiết gửi lời nhắn: "Con biết bây giờ mẹ chờ em trông. Nhưng nếu con về bạn bè thương mong.  ...♪” (Xuân Này Con Không Về - Trịnh Lâm Ngân).

Và anh cũng không quên nhắn gửi về người yêu trong thời khắc giao mùa:

“Lại một mùa Xuân nữa đến trong khói lửa chiến tranh. Mùa xuân vẫn xanh, xanh như cuộc tình em với anh. Xuân nay anh không về, ngàn câu thề không chắc ... em vui. Quà Xuân anh chẳng có, gát giặc từng giờ. Đời lính chiến lấy gì gửi về em? …♪” (Phút Giao Mùa -Trần Thiện Thanh)

Trong những ngày đầu Xuân, người chiến sĩ xa gia đình vẫn miệt mài với nhiệm vụ và niềm hạnh phúc nhất của anh giữa núi rừng heo hút là nhận được thư người yêu. Hương vị mùa Xuân anh có được chính là đây:

“Mồng một bận hành quân. Bước qua ngày mồng ba. Anh mới được thư em. Thư chúc người lính xa.

Với lời thơ ong mật. Thơm như mứt sen trần…♪ “(Thư Xuân - Viễn Châu & Nguyễn Đào Nguyễn)

Tuy nhiên, dù đi giữa bom đạn của chiến tranh, người lính miền Nam vẫn lạc quan yêu đời, không quên gửi lời chúc Xuân đến mọi người và người yêu nơi hậu phương:  

"Ngày đầu Xuân chúc non nước thanh bình. Ngày mồng hai chúc cho lứa đôi mình. Và mồng ba anh chúc cho đôi mắt em xinh.♪." (Đầu Xuân Lính Chúc _ Hoài Linh & Tấn An).

Nhưng cũng có bài nhạc Xuân nói lên tâm trạng vui mừng và hạnh phúc của người trai trong thời chinh chiến khi có cơ hội được trở về sum họp với gia đình lúc Xuân về:

“Bao nhiêu thương nhớ gom nhặt đầy anh trở về thăm em. Bao lần ngồi thâu đêm nghe mùa Xuân vừa đến... ♪” (Mùa Xuân Đầu Tiên- Tuấn Khanh)

Và còn nhiều, nhiều lắm những bản nhạc Xuân bất hủ vượt thời gian mà trong một bài viết ngắn, tôi không thể liệt kê ra hết được.

Đối với tôi, mùa Xuân sẽ kém phần lãng mạn, tươi vui và mất đi ý nghĩa rất nhiều khi thiếu vắng những bản nhạc Xuân.

Thật vậy, trong không khí vui tươi những ngày giáp Tết, lòng người thêm rộn rã, hứng khởi khi được thưởng thức những bài hát Xuân bất hủ đã có tuổi đời hàng chục năm nhưng chưa bao giờ được xem là cũ, là lỗi thời trong mỗi dịp Xuân về, Tết đến. Những bài nhạc Xuân này có lẽ sẽ tồn tại mãi mãi và luôn hợp thời, hợp tình, hợp cảnh với mọi thời đại. Nhạc Xuân làm cho mọi người cảm thấy vui tươi, lac quan thêm tin yêu vào cuộc sống và qua đó, dòng ký ức được dịp tuôn trào để hoài niệm về những mùa Xuân mang đầy kỷ niệm ngọt ngào của thời xa xưa, đặc biệt là những người Việt xa quê khi phải đón một mùa Xuân tha hương trên đất khách.

Hiep Phan- January 2023