Lê Kim Anh - THÁNG CHÍN VÀ NƯỚC ĐỨC

Tháng Chín và nước Đức

Ngày 5 tháng 9 năm 1972, cách đây đúng 50 năm, một biến cố thảm khốc đã xảy ra ở thế vận hội Munich ở Đức.

Một nhóm khủng bố người Palestine có tên Tháng Chín Đen (The Black September) đã đột nhập vào làng Thế Vận, bắt cóc 11 vận động viên của đội quốc gia Do Thái làm con tin. 

Tôi vẫn còn nhớ như in như chuyện mới xảy ra ngày hôm qua. Lúc bấy giờ là mùa hè năm 1972. Thông thường thì cuối tháng 8 mùa hè, Ba tôi hay đưa gia đình ra căn nhà ở bãi sau Vũng Tàu để tắm biển và ở lại một tuần trước khi mấy anh chị em trở về tựu học. 

Nhưng năm 1972, thì gia đình đi biển sớm hơn vì Ba tôi muốn về sớm để theo dõi chương trình Thế Vận Hội. Gia đình tôi có “truyền thống “ là cả gia đình cùng xem TV, cùng đọc sách báo, cập nhật các tin tức. Và khi cả nhà cùng dùng cơm chung, thì cả nhà cùng nhau rôm rả bàn tán, cho ý kiến về những tin tức đã đọc. 

Như mọi lần, gia đình tôi đang hào hứng chờ đợi để theo dõi những trận thi tài trên radio và TV thì xướng ngôn viên loan báo tin khủng bố. Các cuộc tranh tài tạm ngưng. Cả thế giới hồi hộp theo dõi tin báo chí cập nhật từng ngày. Gia đình tôi xúc động lặng người khi một vận động viên Do Thái bị bắn chết đầu tiên. Chính phủ Đức lập tức mở các cuộc điều đình với chính phủ nước Do Thái và tổ chức PLO (Palestine Liberation Organization) là tổ chức cầm đầu của nhóm khủng bố. Một ngày sau, một người vận động viên kế tiếp bị đem ra bắn tại chỗ sau khi những đòi hỏi của nhóm khủng bố bị Do Thái từ chối. Trong khi các cuộc điều đình diễn ra, thì cảnh sát Đức bắt đầu bao vây làng Thế Vận để cố gắng giải cứu các con tin. Nhưng nhóm khủng bố đã biết được và kháng cự mãnh liệt. Kết quả là tất cả 10 vận động viên người Do Thái còn lại đều bị nhóm khùng bố hạ sát trước khi chính họ bị cảnh sát bắn chết. Một cảnh sát Đức bị thiệt mạng.

Đây là một biến cố rúng động lương tâm thế giới lúc bấy giờ. Trong những năm 70, dù Việt Nam đang trong thời kỳ khỏi lừa chiến tranh nhưng chuyện khủng bố trên thế giới vẫn còn hiếm hoi. Và các cuộc tranh tài thế vận hội vẫn được xem là thuần túy về thể thao và đứng ngoài chính trị. Lần đầu tiên trong lịch sử, máu đã loang trên màu cờ trấng của thế vận hội. 

Tấm ảnh những người mang mặt nạ đen, ôm súng leo trên cửa sổ làng Thế Vận song song với lá cờ trắng năm vòng của thế vận hội bay trên làng Thế Vận như hình ảnh cái ác hiện diện song song với cái thiện, như cái đẹp của tinh thần tranh tài thựơng võ bên cạnh hình ảnh đen tối của mũi súng đen dí trên màng tang người lực sĩ. Những hình ảnh tương phản này còn in trong trí  tôi như những vết mực, không gột bỏ được, dù đã 50 năm sau.  

Tháng 8 năm nay, khi chúng tôi đến Munich thì thành phố đang tưng bừng tổ chức giải tranh tài Âu châu để kỷ niệm 50 năm Thế Vận Hội Munich 1972.  

Một chi tiết thú vị mà người hướng dẫn chuyến du lịch đề cập đến về Munich 1972. Được biết đa số các quốc gia khi được chọn để tổ chức Thế Vận Hội (TVH) chỉ có vỏn vẹn 4 năm để ra dự án và hoàn thành xây dựng các công trình để thi tài. Kết quả là đa số các làng Thế Vận trên thế giới đều được xây gấp rút để đáp ứng nhu cầu duy nhất là cung cấp nơi ăn, chốn ở cho cả trăm ngàn người trong hai tuần lễ.  Kết quả là vì thiếu thời gian để kế hoạch, sau khi các Thế Vận Hội bế mạc, thì các công trình này hoặc là bị phá bỏ hoặc bỏ hoang, gây ra nhiều tổn thất lớn cho ngân quỹ các quốc gia. Nhưng riêng tại Munich , người Đức hãnh diện là nhờ đã nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi xảy dựng, sau khi bế mạc và mãi cho đến nay, làng Thế Vận đã được chuyển sang thành các khu sinh sống cho dân cư trong thành phố. Và các vận động trường vẫn được tiếp tục giữ gìn và sử dụng thường xuyên cho các cuộc tranh tài của Âu châu và quốc gia.

Làng Thế Vận Hội

Khi đoàn du lịch chúng tôi đến, thì các con đường chính trong thành phố đang đóng để tranh giải marathon và các cuộc chạy cự ly gần. Ở Âu châu và cũng như ở Đức, các cư dân đa số đi nghĩ hè trong tháng 8 nên cuộc tranh tài Âu Châu này cũng không tạo ra nhiều kẹt xe. Tôi lại nghĩ lẩn thẫn là chúng ta gọi các cuộc tranh tài thể thao của các quốc gia Á châu là Á Vận Hội, mà dừơng như tôi chưa bao giờ nghe nói về Âu Vận Hội cho các nước Âu châu?

Tin tức gần đây nhất là chính phủ Đức đã đồng ý bồi thường cho gia đình của 11 vận động viên Do Thái một số tiền tổng cộng là 28 triệu Euro vì đã không bảo vệ được sự an toàn cho các vận động viên.

Chúng tôi đã có một chuyến đi thăm nước Đức thật thích thú và bổ ích. Đã được xem tận mắt những di tích lịch sử của thế chiến thứ hai và chiến tranh lạnh mà chúng tôi đã đọc rất nhiều và tìm hiểu rất nhiều qua sách báo, phim ảnh từ khi còn mặc áo dài trắng ở trường Ngô Quyền. 

Những cảm xúc thật khó tả khi chạm tay vào những viên gạch đá lạnh lùng, những bức tường tưởng như là vô tri vô giác nhưng thực sự đã thấm đẫm bao nhiêu là nước mắt và xương máu của hàng chục triệu người vì hai chữ Tự Do và Nhân Quyền.  Cái giá của Tự Do thật không rẻ chút nào!

Phải đến một lần để ngẩn ngơ trước những lâu đài tráng lệ, những kiến trúc tinh xảo, những kiệt tác về văn hóa, về kiến trúc cho thấy sự thông minh vượt bực và kiến thức bao la của con người đã có từ hàng trăm năm trước. 

Và cũng để lặng người trước sự tàn bạo, vô nhân không giới hạn cũng của con người qua những tàn sát có hệ thống, có chính sách, lớp lang rõ ràng, từng chi tiết, được thực hiện cũng bởi những con người có trí thông minh vượt qua người bình thường và cũng có trái tim què quặt và bệnh hoạn hơn người. 

Thật xúc động khi bước chân lên tấm gạch lát trên đường, nơi mà  trong 30 năm bức tường Bá Linh đã sừng sững như chứng nhân của hai thế giới thiện và ác.

Đến khi nào thì con người mới nhìn vào lịch sử và chiêm nghiệm lịch sử để có thể tập sống hoà bình với nhau? 

Triết gia George Santayama đã nói “Those who do not learn history are doomed to repeat it." Tạm dịch là “lịch sử sẽ tái diễn nếu người ta không biết và không học lịch sử.”

Lê Kim Anh

Tháng 9 năm 2022