Ở một làng nào đó bên xứ
Ấn Độ, có một thương gia nghèo. Ðời sống khó khăn, nạn cường hào ác bá quá đỗi
lộng hành khiến bác ta sống không nổi, phải bỏ đi một xứ xa sinh sống. Sống nơi
đất khách quê người lâu ngày, lòng riêng vẫn tủi. Lại thêm tuổi đà xế bóng,
tính ganh đua, lòng ham muốn cũng mỏi mòn. Một hôm chạnh nhớ cố hương, bác
quyết định trở về. Bán hết tài sản lấy tiền mua vàng, gói vào một túi vải giấu
trong túi hành lý khoác vai, bác lên đường về quê hương.
Trong vùng quê người
thương gia, giữa một cánh đồng, dân trong vùng xây một ngôi chùa nhỏ để các
nông phu buổi trưa ghé vào lễ Phật và nghỉ ngơi. Một cây bồ đề lâu năm che bóng
rợp xuống một sân nhỏ lát gạch, một cái giếng khơi, nước mát và trong vắt, cũng
là nơi cho khách bộ hành ghé chân nghỉ ngơi, giải khát, hoặc đôi khi ngủ qua
đêm trong chùa. Chùa không có người coi. Phật tử trong chùa đều là nông dân.
Lúc rảnh việc thì tự ý tới làm công quả quét tước, dọn dẹp, chăm sóc cho đám
cây cỏ sân chùa lúc nào cũng hương khói quanh năm.
Sau nhiều ngày lặn lội
đường xa, người thương gia về gần đến làng cũ. Trời đã xế trưa, nắng gắt. Ði
ngang qua chùa, bác ghé vào nghỉ chân dưới gốc bồ đề. Ra giếng nước giải khát,
rửa ráy sạch sẽ xong, bác vào chùa lễ Phật. Trong chùa vắng lặng. Bác thắp
hương quỳ trước bàn thờ Phật. Ngước nhìn lên, nét mặt đức Thế Tôn vẫn trầm mặc
như xưa nay, hơn mười năm qua không có gì thay đổi. Cảnh vật như đứng ngoài
thời gian. Lễ xong, người thương gia rời chùa. Thấy bóng chiều đã ngả, đường về
còn khá xa, bác liền rảo bước, bỏ quên túi hành lý trong chùa.
Buổi chiều hôm đó, một
nông dân nghèo khổ trở về làng sau một ngày làm việc ngoài đồng. Ngang qua
chùa, ngày nào cũng vậy, bác ghé vào lễ Phật trước khi trở về nhà. Lễ xong, bác
trông thấy một túi vải to để gần bàn thờ. Bác ta nghĩ thầm: “Không biết túi vải
của ai đi lễ đã bỏ quên. Nhỡ có người tham tâm lấy mất thì tội nghiệp cho người
mất của. Âu là cứ mang về nhà rồi bảng thông báo để trả lại cho người ta.”
Về đến nhà, bác nông dân
gọi vợ con ra, trỏ vào túi vải, nói:
- Ðây là vật người ta bỏ
quên trong chùa. Nay mình cứ tạm kiểm kê rõ ràng, đầy đủ, mai mốt có người đến
nhận đúng thì trả lại cho người ta.
Giở ra xem, thấy có gói
vàng to, người nông dân nghiêm giọng dặn vợ con:
- Vàng của người ta là
một vật rất nguy hiểm. Nó làm nảy lòng tham. Mọi điều bất chính, bất lương, mọi
sự đau khổ cũng từ đó phát sinh. Mẹ con mày chớ có dúng tay vào mà khốn!
Bác cất cẩn thận vào
rương, khóa lại.
Người thương gia rảo
bước về gần đến làng, nhìn xa xa ráng chiều êm ả, những làn khói bếp vương vấn
trên rặng tre quen thuộc. Cảnh xưa vẫn còn trong trí bác so với nay như không
có gì thay đổi sau hơn mười năm xa cách.
Vừa đến cổng làng, người
thương gia mới sực nhớ đã bỏ quên túi hành lý ở chùa. Lo sợ, hốt hoảng, bác vội
quay lại con đường cũ, vừa chạy vừa kêu:
- Khổ thân tôi! Thế là
tôi mất hết cả sản nghiệp dành dụm từ hơn mười năm nay! Bao nhiêu công lao trôi
sống trôi biển cả rồi! Khổ thân tôi chưa!
Người đi đường ai thấy
cũng ngạc nhiên.
Tới chùa thì cảnh vẫn
vắng tanh, bên trong chỉ có một cụ già đang lễ Phật. Người thương gia vội túm
lấy cụ già, hốt hoảng hỏi:
- Túi đồ của tôi đâu?
Vàng của tôi đâu?
Cụ già ngạc nhiên:
- Túi đồ nào của bác?
Vàng nào của bác?
- Thì cái túi hành lý
tôi để quên hồi xế trưa trong chùa này!
Cụ già vẫn bình thản:
- Quả thật lão không
thấy túi đồ của bác. Lão đã sống thanh đạm cả đời, nỡ nào trong chốc lát vứt bỏ
lương tâm mà tham của người. Bác cứ bình tĩnh. Của mất, có duyên còn có ngày
lấy lại, vô duyên thì của cầm trong tay cũng mất. Túi đồ của bác đã thất lạc,
bác lại mất luôn cả cái tâm công chính, đỗ vấy cho người là cớ làm sao?
Gần đây có một xóm làng,
buổi chiều nông dân thường lễ Phật trước khi về nhà. Bác thử tới đó hỏi xem.
Thói thường, thấy vàng là tối mặt lại. Nhưng cũng còn tùy. Cũng còn có nhiều
người tốt.
Người thương gia nghe
ra, nhận thấy mình vô lý, bèn xin lỗi cụ già rồi theo lời chỉ dẫn, tiếp tục đi
tìm. Tới làng, ông ta hỏi nhiều người mà không ai biết. Nghĩ rằng sản nghiệp
dành dụm trong mười năm của mình nay phút chốc như chiếc lá vàng rơi theo gió
đưa, biết đâu là bờ bến mà tìm! Ðành phó mặc cho bước chân tình cờ may
rủi. Khi tới cuối
làng, giữa vườn cây cối um tùm có một căn nhà lá nhỏ tồi tàn. Trước cửa treo
một tấm bảng đen, với hàng chữ trắng viết to: “Tôi có nhặt
được một túi vải bỏ quên trong chùa. Ai là chủ xin tới nhận lại.”
Người thương gia mừng
quýnh đập cửa, gặp anh nông dân ra mở hỏi:
- Bác là chủ túi đồ bỏ
quên trong chùa?
- Vâng, chính tôi. Tôi
đã để quên trong chùa hồi xế trưa nay. Xin cho tôi nhận lại.
- Nếu đó là của bác thì
bác phải nói xem túi đồ của bác như thế nào? Trong đựng những gì?
Người thương gia trả
lời:
- Ðó là túi vải, trong
đựng một ít lương khô đi đường.
Người nông phu nói:
- Thế thì không phải túi
đồ của bác.
- Thú thật với bác, cũng
còn một số vàng trong một gói vải khác màu đỏ.
Người nông phu nghe tả
đúng các đồ vật và số lượng vàng đựng trong túi vải, biết chắc người tới hỏi là
chủ nhân bèn mở rương ra, nói với người thương gia:
- Quả thật đó là túi đồ
của bác. Xin mời vào nhận.
Người thương gia nhận đủ
số vàng, lòng vui khôn tả. Bác thấy cảnh nhà người nông dân nghèo nàn mà lại
không có lòng tham, để tỏ lòng biết ơn, bác chia đôi số vàng gói vào một miếng
vải đưa cho người nông dân. Bác nói:
- Vàng của tôi tưởng đã
mất, may sao lại gặp tấm lòng quý của bác. Tôi xin biếu bác một nửa để tỏ lòng
thành thật biết ơn.
Người nông dân ngạc
nhiên:
- Trả lại món vật không
phải của mình chỉ là một việc bình thường, có ơn gì mà được đền?
- Bác đã làm một điều
thiện. Ðược đền ơn là đúng lẽ.
- Làm việc thiện là
nghĩa vụ tự nhiên. Đạo lý xưa nay vẫn dạy như vậy. Đó không phải là cái cớ để
đòi hay nhận tiền thưởng. Cũng như lòng yêu dân tộc, yêu tổ quốc không phải là cái cớ để được
trả công. Vàng của bác do công
sức làm ra thì bác hưởng. Tôi có góp công lao gì vào đó mà chia phần? Thôi, xin bác hãy để tôi được sống yên vui trong cái nghèo
của tôi hơn là sống giàu có nhờ vào của cải
người khác. Như thế cũng là
một cách ăn cắp.
Người thương gia không
còn lý lẽ gì để nói thêm bèn khoác hành lý lên vai, bất thần vất gói vải đựng
nửa số vàng lên bàn rồi bỏ chạy. Ý định của ông ta là bắt buộc bác nông dân
phải nhận sự đền ơn, nhưng bác vội nhặt gói vàng rồi đuổi theo, miệng hô hoán:
- Bớ người ta, thằng ăn
cắp! Bắt lấy thằng ăn cắp.
Dân trong làng nghe
tiếng hô hoán liền đuổi theo bắt được người thương gia dẫn trở lại trước mặt
bác nông dân, hỏi:
- Hắn đã ăn cắp vật gì
của bác?
-Hắn
định ăn cắp cái tâm công chính và chân thật mà tôi có được từ ngày tôi học Phật!
Nhân năm mới Tân Sửu sắp đến, kính chúc quý Thầy Cô và tất cả CHSNQ-BH một năm mới nhiều Sức khỏe - Hạnh phúc - An lành.
Nguyễn Mạnh Dũng- NK13NQ design
We use cookies to help us understand ease of use and relevance of content. This ensures that we can give you the best experience on our website. If you continue, we'll assume that you are happy to receive cookies for this purpose.